6-bob. Kompyuter tarmoqlari va tarmoq texnologiyalari reja

TCP\IP protokollar steki mohiyati

Tarmoqlarda IP protokoli (Internet Protocol) murakkab tarmoqlar uchun yaratilgan bo‘lib, paketlarni uzatishni kommutatsiyasiga asoslangan. Ushbu protokol RFC 791 (Request for Comments – izoh uchun so‘rov) standarti bo‘yicha ta’riflanadi. Ushbu standart bo‘yicha bu yerda “paket” tushunchasining sinonimi tarmoqlarda deytagramma (internet datagram) hisoblanadi. Uning funksiyasi deytagrammani o‘zaro bog‘langan tarmoqlar orqali jo‘natish hisoblanadi.

0 7		15	23		31
Versiyasi	Uzunligi	Xizmat turi	Umumiy uzunligi
Identifikator			Bayroqchalar	Fragment siljitmasi
Hayotiy vaqti		Protokol	Sarlavhaning nazorat summasi
Jo‘natuvchi IP-manzili
Qabul qiluvchi IP-manzili
Opsiyalar					Tekislash

6.9.1-rasm Foydalanuvchi deytagramma formati

Deytagramma sarlavhasi quyidagi maydonlardan iborat:

-versiyasi – deytagrammni yaratgan xostda o‘rnatilgan tarmoqlararo protokol versiyasi;

-uzunligi – sarlavhani uzunligini 32bitli so‘zda beriladi;

-umumiy uzunligi – deytagrammaning umumiy uzunligi, sarlavha va ma’lumotlar maydoni uzunligi, baytlarda beriladi;

-identifikator – deytagrammani jo‘natuvchi tomonidan beriladi, keyinchalik fragmentlardan deytagrammani tanlash uchun;

-bayroqchalar – 3 bitli maydon bo‘lib, quyidagilarni anglatadi: 1-bit doimo 0, 2-bit bir bo‘lsa, demak fragmentlash ma’n etiladi, 3-bit birga teng bo‘lsa, deytagramma fragment bo‘lib, undan keyin yana fragment bo‘ladi;

-fragment siljitmasi – deytagramma fragmentlarini qaytadan yig‘ishda ishlatiladi;

-hayotiy vaqti – deytagrammaning tarmoqda bo‘lish vaqtini belgilaydi, agar uning qiymati nol bo‘lsa, demak deytagramma o‘giriladi;

-protokol – axborot qaysi protokolga tegishli bo‘lsa, uning identifikatori ko`rsatiladi, masalan, 1- bu ICMP, 17- bu UDP;

-sarlavhaning nazorat summasi – sarlavhada o‘zgarishlar amalga oshirilsa ushba nazorat summasi qaytadan hisoblanadi;

-jo‘natuvchi IP-manzili;

-qabul qiluvchi IP-manzili;

-opsiyalar – odatda taqmoqni testlashda qo‘llaniladi;

-tekislash – deytagramma sarlavhani nollar bilan to`ldiradi va uni 32 bitga karra qiladi.