6 -mavzu. Shaxsning o‘zini o‘zi anglashi. Men- konsepsiyasi. Shaxsning ijtimoiy tasavvurlari

2. Men-konsepsiyasi va jinsiy o‘xshashlikning 
shakillanishi

Men-konsepsiyasi aniq funksiyalarni bajaradi: 

SHaxsning ichki kelishuvini(Rodjer buyicha muvofiqliq) ta’minlaydi. Mustaxkamlikning muxim nuqtasi, 
o‘zi xaqidagi informaiyani tashqi informatsiya bilan to‘g‘ri kelishi xisoblanadi. Men-konsepsiyasi qila 
oladi: 1) Men suratiga tegishli tajribaga yo‘l qo‘ymoq, 2) oddiy ximoya usullarini qo‘llab uni rad etmoq, 
3) yanada etuk ximoya mexanizmlari orqali un o‘zgartirmoq, 4) o‘zining o‘zgarishi. 

Atribut proeksiyasiga o‘xshatib tajribasini interpretatsiya qiladi, jamiatni o‘zining ichki dunyosiga 
taqqoslab, agar yosh yigit ayolga joy bersa, unda ayol uning xarakatini yaxshilik namoyondasi deb 
xisoblashi mumkin, yoki yoshiga ishora, yoki tanishishga xarakat; 

Izlanish va yutuqlarni yo‘nalishini aniqlab, kelajakdagi yutuq va mag‘lubiyatlarni ogoxlantiradi, 
yutuqning kutilishiijoby emotsiyalar bilan kuzatiladi. Pozitiv shakllangan maqsadlar bilan, instrumental 
mablag‘lar shakllanishi, yutuqqa etishishga yo‘naltirilgan, mag‘lubiyatni kutish esa boshqa strategiya 
va xissiyotlar- negativ emotsiyalar bilan, uning maqsadida avvaldan mag‘lubiyat xaqida tasavvur 
mavjud bo‘ladi. 

O‘zi xaqida tasavvurlarning sistematizatsiyasida jinsiy o‘xshashlik axamiyati ilmiy adabiyotlarda aktiv 
muxokama qilinadi. SHunday qilib R.Berns o‘zining aniq bir jinsga tegishli deb bilishi o‘sib kelayotgan 
insonning Men-konsepsiyasida katta axamiyatga ega emas. Boshqa tarafdan F. Va R. Taysonlar bu 
faktorga qattiq axamiyat berishgan va turli yosh jarayonlarida, Men surati aspektlarini susayishi va 
kuchaishi, shaxsning Men-konsepsiyasida namoyon bo‘ladi. 

Jinsiy o‘xshashli biologik namoyon bo‘lgan. “Aytish joizki biologik protsesslarni o‘rni o‘zaro xromosom, 
gormonal, morfologik va ijtimoiy faktorlarning kelishishidan iborat va ularning xammasi jinsiy 
o‘xshashliq xissining normal rivojlanishini aniqlaydi.” 

Myers, D. G. Psychology. Hope College. Holland, Michigan, 2010.
Р
. 162-163

---