6- mavzu: Jilvirlash va o'lchamlarga yetqazish, moslash. Reja

Ishqalagichlar Ishqalagichlar Jilvirlash operatsiyasi uchun asosiy moslama hisoblanadi. Ular abraziv material donlarini joylashtirish uchun xizmat qiladi. Ishqalagichlar juda yuqori aniqlikda tayyorlanishi kerak, chunki detalning aniq chiqishi ularga bog’liq. Ishqalagich materiali ishlanadigan detaldan yumshoq bo’lishi lozim, shunda abraziv donlari buyumga emas, ishqalagichga botadi. Dastlabki Jilvirlash uchun tozalab Jilvirlashdagidan yumshoqroq materialli ishqalagich olinadi.

Ishqalagich sirtiga erkin yopishtiriladigan (sharjirlanmaydigan) abraziv materiallar uchun ishqalagichlar NV 200-220 qattiqlikdagi cho’yan, toblangan po’lat, ko’zgu shishasi kabi qattiqroq materiallardan tayyorlanadi. SHisha ishqalagichlar uzil kesil o’lchamiga yetkazishda ham qo’llaniladi.

Ishqalagichning shakli ishqalanadigan buyum shakliga mos bo’lishi kerak. SHunga ko’ra ishqalagichlar yassi, tsilindrik, rezьbali va maxsus xillarga ajratiladi.

Ishqalagichning shakli ishqalanadigan buyum shakliga mos bo’lishi kerak. SHunga ko’ra ishqalagichlar yassi, tsilindrik, rezьbali va maxsus xillarga ajratiladi.

Statsionar shiqalagichlardagi ariqchalar ishqalagich qirralariga burchak ostida burilgai kvadratlarni hosil qiladi, stanoklarda qo’llaniladigan aylanuvchi ishqalagichlarda esa radial yo’ialishda joylashadi. Uzil-kesil Jilvirlashga mo’ljallangan ishqalagichlar silliq bo’ladi.

Tashqi tsilindrik sirtlarni o’lchamiga yetkazish uchun mo’ljallangan tsilindrik ishqalagichlar (rasm, g) maxsus qisqichlarga mahkamlanadigan qirqma vtulkadan iborat. Qnsqichlardagi vint yordamida vtulkadagi teshiknnng o’lchamini o’zgartirish mumkin. Teshiklarni o’lchamiga yetkazishda ishlatiladigan ishqalagichlar rostlanmaydigan (oddiy valikdan iborat) va rostlanadigan bo’ladi. Rostlanadigan ishqalagichlar (rasm, d) konussimon opravka 2 ga o’tqaziladigan qirqma xalqa 3 dan tuzilgan.

Gaykalar 1 va 4 yordamida opravkadagi halqa vaziyatini o’zgartirpb, ishqalagnchning o’lchamini ham o’zgartirish mumkin.

Yassi ishqalagichlar plita, sterjenь va brusoklar tarzida tayyorlanadi. Plitalarda (rasm, a) tekisliklar o’lchamiga yetkaziladi. Ensiz ichki yoqlarni o’lchamnga yetkazishda brusoklar ishlatiladi (rasm, b). Ishqalagich sterjenlar (191 rasm, ye) egov shaklida yasaladi. Ular yordamida tekisliklar va aylanuvchi tsilindrik detallar o’lchamiga yetkaziladi. Dastlabki Jilvirlash uchun mo’ljallangan yassi ishqalagichlar eni va chuqurlip 1—2 mm bo’lgan ariqchali qilib tayyorlanadi. Jilvirlashda ajraladigan abraziv material zarralari shu ariqchalarga to’planadi. odatda, ariqchalar orasidagi masofa 12—13 mm bo’ladi.

Ichki rezьbalar rostlanadigan va rostlanmaydigan rezьbali valiklar bilan, tashqi rezьbalar oboyma yoki qisqichga o’rnatiladigan rostlanadigan rezьbali halqalar bilan o’lchamiga yetkaziladi (rasm, ye).

SHakldor sirtlar detalga bir yo’la butun profili bo’yicha ishlov beradigan murakkab shaklli profil ishqalagichlar (rasm, j) yoki profilning bir yoki bir pecha elementlari buyicha tayyorlangan ishqalagichlar (rasm, z) bilan o’lchamiga yetkaziladi.