6 -lekciya. Jabıq gorizontal drenaj qurıwshı mashinalar. Joba

6.3-súwret. Jabıq gorizontal drenaj qurıw texnologiyası.
Jabıq gorizontal drenajlardıń konstruksiyaları. Suwğarılatuğın maydanlarda drenaj transheyasınıń tereńligi 2,5... 4,0 m, drenaj trubasınıń diametri 100...300 mm di quraydı.
Drenaj transheyasınıń konstruksiyası transheyalı (eni 0,6...0,8 m), transheyası taraytırılgan (eni 0,3 m), transheyasız hám tuynukli túrleri bar.

6.4-súwret. Jabıq drenaj konstruksiyaları :
a-transheyalı; b-transheyası taraytırılgan; d-transheyasız; e-tuynukli; 1-transheya; 2-qayta ko'mil-gen grunt ; 3-sizdirgich (filtr); 4-drenaj trubası ; 5-jarıq ; 6 -tuynuk.
Alıp barılğan ilimiy izertlew hám tájiriybe jumısları, drenaj qurıwdıń transheyalı usılı (6.4 a-súwret) jaqsı nátiyje beriwin kórsetedi. Sebebi, drenaj trubaların qorshap turıwshı sizdirgich matyerialı qalıńlığı birdey bolıp, ortasha 0,15 m di quraydı.
Drenaj qurıwshı mashinanıń jumıs ónimdarlıgın asırıw maqsetinde transhe-yanıń eni taraytırıladı (6.4, b-súwret). Biraq sizdirgish matyerialınıń drenaj trubası átirapında birdey bólistirilmegenligi, yağnıy trubanıń qaptal tóbelerinea kem, tómengi hám joqarı táreplerinde bolsa kóp jaylasıwı, drenajdan nátiyjeli paydalanıwğa múmkinshilik bermeydi. Jumsaq gruntlı hám kebirlenbegen jerlerde transheyasız (6.4, d-su'wret) usıldan paydalanıladı. Kebirlenbegen jerlerde hám jer astı suwı ashshı bolıp, olardıń júzi kóterilgen orınlarda tuynukli (6.4, e-su'wret) drenajlar qurıladı.
Drenajların jaqsı islewinde drenaj trubalarınıń ornı úlken bolıp, olar sapalı bolıwı kerek. Olardıń konstruksiyaları 6.5-suwretde keltirilgen. Eski dáwirlerde drenaj trubası retinde hár qıylı ólshemli tas hám tastıń úlken bir bólegi taslar, ağash trubalar, qamıs yamasa ağash qálemsheleriniń jıynama dástesinen (6.6, a-su'wret) paydalanılğan.

6.6 -súwret. Drenaj trubalarınıń konstruksiyaları.
a-qamıs yamasa ağash qálemsheler dástesi; b-qağaz-cement qospalı truba ; d-gellekli ılaydan islengen ıdıs trubalar ; e- gellekli ılaydan islengen ıdıs ushlı trubalar f-gelleksiz ılaydan islengen ıdıs ushlı trubalar ; g-plastmassali truba ; h-búrme plastmassali truba ; i-arnawlı qayıs formalı plastmassa truba.
Keyinirek qağaz-cement qospalı (6.6, b, d-súwretler) trubalardan paydalanılgan. Bunda trubalar bir birine bekkem, arnawlı muftalar járdeminde jalğanğan hám truba átirapı mayda taslar menen oralğan.
Keyingi jıllarda sapol trubalardan (6.6, e, f-su'wretler) keń paydalanıldı.
Házirde bolsa plastmassalı (6.6, g, h, i-súwretler) trubalardan paydalanılıp atır.