5A610301 –Turizm (faoliyat turlari bo‘yicha ) Magistr akademik darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya Ilmiy rahba

Mehmonxona xizmatlariga bo‘lgan talabning mavsumiyligi. Yil mavsumiga (aksariyat turistlar yoz oylarida dam oladi), shuningdek hafta kunlariga (ishbilarmon turistlar mehmonxonaga ish kunlari tashrif buyuradi) qarab talabning o‘zgarib turishi mehmonxona xizmatlari bozoriga xos xususiyat bo‘lib, u mehmonxonalar nomerlarining yuklanishiga ancha jiddiy ta’sir ko‘rsatadi.
Mehmonxona xizmatlari va sayohat (safar) maqsadlarining o‘zaro bog‘liqligi. Mehmonning muayyan joyga tashrif buyurish haqidagi qarori odatda bu yerda muayyan mehmonxonaning mavjudligi omiliga asoslanmaydi. Bunday qaror butunlay boshqa omillarga, chunonchi: dam olish, sport bilan shug‘ullanish, davolanish imkoniyatining mavjudligiga qarab qabul qilinadi. Mehnat ta’tili vaqtida safarga chiqishni rejalashtirgan odam avval safar uchun muayyan joyni yoki mintaqani, balki butun mamlakatni tanlaydi. Faqat shundan keyingina u ma’qul mehmonxona korxonasini yoki boshqa joylashtirish vositasini tanlash haqida bosh qotiradi. Ammo tanlashda bunday ketma-ketlik doim ham amal qilavermaydi. Agar shaxs o‘z tajribasidan muayyan mehmonxona bilan tanish bo‘lsa, tanlash jarayoni teskari ketma-ketlikda sodir bo‘lishi ham mumkin.
Xalqaro tajribada Jahon sayyohlik tashkiloti (JTT) tomonidan ishlab chiqilgan Turistlarni joylashtirish vositalarining standart tavsifi qabul qilingan. Unga ko‘ra, joylashtirish vositalari jamoaviy va individual toifalariga ajratiladi (2.1.3-jadval).
JTT mutaxassislarning fikriga ko‘ra, jamoaviy joylashtirish vositalari sayohatchiga dam olish uchun yashash joyi taqdim qiladigan obyektdir. Bunda yashash o‘rinlari eng kamida bitta oilaga yetadigan bo‘lishi hamda yagona tijorat boshqaruvida bo‘lishi lozim.
O‘zbekistonda 2000 yil 1 yanvardan mehmonxonalarning yulduzli tasnifi qabul qilingan.
Mehmonxona industriyasi - bu korxonalarning o‘ziga xos majmuasi bo‘lib, uning uz ishlab chiqarish madaniyati bor, bu madaniyat yaxshi yoki yomon ta’sir qilishi mumkin, masalan, ishlab chiqarishga, ishchilar orasidagi munosabatlarga, ularning o‘zini tutishiga, ularning shaxsiy ishlariga rahbarlar xizmat ko‘rsatishga bog‘liq bo‘lgan shikoyatlar muammolarini hal qilishga kamdan-kam intiladilar. Mijoz tomonidan bunday shikoyat tushganda, asosiy chora, sababni emas aybdorni qidirish bo‘lib qoladi. Mehmonxona korxonasi rahbarining bilim va malakasi faoliyatining ba’zi yunalishlari bilimlari summasidan kengroq bo‘lishi kerak.
Bizning mamlakatning rivojlanish sharoitlarida ushbu ishning dolzarbligiga shubha yuq. Shuning uchun quyidagi fan chet ellarda bosib chiqarilgan xalqaro mehmonxonalar zanjiri xo‘jaliklari faoliyatini turli aspektlarini xarakterlaydigan, asosan Marriot, Intercontinental, Sheraton, Metrpol. United Airlinres kabi mehmonxona korxonalari va kompaniyalari materiallarini o‘rganish asosida olib borilgan

2.1.3-jadval