5A140 501-Kimyo (fan yo‘nalishlari bo‘yicha) mutaxassisligi Qodirova Gullolaxon Adhamovnaning yurak kasalliklarini davolashda ishlatiladigan dorivor o‘simliklar tarkibidagi kaliy va magniy miqdorini tadqiq qilish

Vitaminlar – organizmning normal faoliyati uchun juda oz miqdorda zarur boʻlgan turli xil kimyoviy tuzilishdagi birikmalar guruhi hisoblanadi. Koʻpgina vitaminlar inson tanasiga oziq-ovqat bilan bevosita yoki provitaminlar shaklida kiradi. Vitaminlar metabolizmda asosiy roʻl oʻynaydi, muhim oziq moddalar – oqsillar, yogʻlar, uglevodlarni assimilyatsiya qilish va ulardan foydalanish jarayonini tartibga soladi. Hozirgi vaqtda 30 dan ortiq vitaminlar ma’lum boʻlib, ulardan 20 ga yaqini oʻsimlik va hayvonlarning oziq-ovqatlari bilan tanaga kiradi, qolganlari organizmda sintezlanadi. Sabzavot xom ashyosi vitaminlarning muvozanatli majmuasini oʻz ichiga oladi, bu qoida tariqasida, haddan tashqari dozani istisno qiladi. A, B₁ (tiamin), B₂ (ribovlavin), B₆ ​​(piridoksin), B₁₂, B₁₅, D, E, K, P (rutin), PP (nikotin kislota), C vitaminlarining fizik-kimyoviy xususiyatlari va fiziologik ahamiyati ( askorbin kislotasi), inositol, xolin, biotin va boshqalar. Insonning vitaminlarga boʻlgan ehtiyoji uning hayoti, mehnati, salomatligi, mavsumi va boshqa koʻplab omillarga bogʻliq.
Vitaminga eng boy mevalar (Rosa majalis, Sórbus aucupária, Hippóphaë rhamnóides, Ríbes nígrum), gullari (Caléndula officinális), barglari (Urtica dioica,  Prímula véris), oʻtlaridir (Capsélla pastóris). Dorivor oʻsimliklar vitaminlarning butun majmuasini toʻplaganligi sababli, dorivor xom ashyo multivitaminli deb ataladi. Demak, Rosa majalisda C vitamin (askorbin kislotasi) A, B2, P, K vitaminlari bilan birga, Hippóphaë rhamnóides mevalarida esa A, E, C, P va B guruhi vitaminlari koʻp boʻladi. Vitaminli oʻsimlik materiallaridan sharbatlar, qiyomlar, damlamalar, qaynatmalar va moy ekstraktlari dori sifatida buyuriladi.
A vitamin: koʻrishning shakllanishida ishtirok etadi, epiteliya hujayralarining funktsiyasini ta’minlaydi, fosfor almashinuvida ishtirok etadi. Yetishmaganda terining quruqligi va keratinlanish paydo boʻladi, epiteliya va shilliq qavatlar shikastlanadi hamda infektsiyaga yoʻl ochadi. Koʻpincha dermatit va bronxit namoyon boʻladi. Yod tanqisligi yomonlashadi, buqoq tezroq rivojlanadi. Hayvonlarni oʻrganish shuni koʻrsatdiki, A vitamini yetishmasligi bilan buyraklar va siydik pufagida toshlarning shakllanishi boshlanadi. Provitamin A oʻz ichiga oladi: sabzi, yashil piyoz, pomidor, apelsin, oʻrik. Kundalik ehtiyoj 1,5-2 mg.