5A 140804 – Ijtimoiy pedagogika Magistr akademik darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya

II BOB. Talabalarni ma’naviy shakillantirishda ijtimoiy institutlar faoliyatining mazmuni,
shakl va metodlari
2.1. Talabalarni ma’naviy shakillantirishda ommaviy axborot vositalarning imkoniyatlari

“Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar” risolasida milliy istiqlol mafkurasini xalqimiz qalbi va ongiga singdirishni “Ta’lim va tarbiya”, “Fan va ilmiy muassasalar”, “Madaniyat va ma’naviyat muassasalari”, “Adabiyot va san’at”, “Din”, “Jismoniy tarbiya va sport”, “Urf-odat, marosim va bayramlar”, “Oila, mahalla va mehnat jamoalari”, “Omaviy axborot vositalari” kabi 13 vositasi ko’rsatilgan.

Quyida ularning ayrimlariga qisqacha xarakteristika beramiz:
Televideniye - ommaviy axborot vositasi. Jamoatchilik fikrini shakllantirishda, yoshlarni tarbiyalashda, alohida o’rin tutadi. U ma’naviy-ma’rifiy islohotlar jarayonini, muammolarni, jamiyat hayotining turli qirralarini tezkorlik bilan aks ettiradigan eng samarali vositadir.
Radio – ommaviy axborot vositasi bo’lib, turli xil fikrlar, rang-barang qarash va yondashuvlarga keng yo’l ochib beradigan, hayotimizda ro’y berayotgan yangilanish va o’zgarishlarga odamlarni ongli munosabatini uyg’otadi, afsuski shaharda qishloqlarga nisbatan radio kam eshitiladi.
Gazeta va jurnallar - o’qituvchi bolalarning madaniy ong-bilim darajasini kengaytirish, ularga fan va texnika yutuqlari to’g’risida axborot berish, axloqiy jihatdan tarbiyalash uchun matbuotdan keng foydalanishi mumkin. Gazeta va jurnallardan olingan maqolalar, mehribonlik, halollik, samimiylik, dilkashlik, vatanga muhabbat va boshqa shu kabi masalalarni muhokama qilish uchun qimmatli material beradi. Talabalarning matbuot bilan bog’liq ishlarini shunday yo’lga qo’yish kerakki, buning naijasida, ular o’rtaga qo’yilgan masalalarni muhokama qilishga qiziqish uyg’otsin, muhokama qilinayotgan masala yuzasidan o’z fikrini aytish istagi paydo o’lsin. Bu narsa juda muhim.
Axborot resurs markazlari - bosma va ayrim qo’lyozma asarlardan barchaning barovar foydalanishini ta’minlaydi. Kutubxonalar bosma asarlarni yig’ish, saqlash, targ’ibot qilish bilan shug’illanadi. Kutubxonalarning maqsadi ommaning turli qatlamlarini har tomonlama tarbiyalash, ularni g’oyaviy, siyosiy madaniy, iqtisodiy, estetik, diniy saviyalarini oshirish hamda mustaqil o’qishga yordam berishdan iborat.
Reklama – qisqa, tez-tez ma’lum vaqtda eslatib turiladigan axborot, turli axborot tarqatish vositalari orqali (gazeta, jurnal, televideniye, radio eshittirishlar) ko’rgazmali, tasviriy vositalar (taxta, lavha, afisha, plakatlar), audio-video yozuvlarni namoyish qilish.
Plakatlar – targ’ibot, tashviqot, axborot olish yoki reklama maqsadida ko’chalarga, jamoat joylariga, ta’lim muassasalaridagi o’quv xonalari (kabinet, auditoriya)ga osib qo’yiladigan plakatlar va har bir mavzuni o’tishda alohida plakatdan foydalaniladi.
Videokliplar – o’quv tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirishga xizmat qiladigan videodastur, teledastur, film shaklidagi o’quv-tarbiyaviy kliplar talabalar diqqatini o’ziga jalb qiladi.
Varaqalar - siyosiy tashviqot vositalaridan biri bo’lib, talabalarni varaqalarning davlat siyosatiga qarshi yozilishidan ogohlantirish, bunday varaqalarga qarshi tarbiyalash, yot bo’zg’unchi g’oyalarga qarshi immunitet hosil qilishdir.