5-variant 1– topshiriq. Gimnastikaning rivojlanish tarixi. Reja

Gimnastika mashqlari mavjud qoidalar (yuqorida qayd qilingan

va belgilangan shakllar) asosida yozib boriladi.

Yozish qoidalariga quyidagilar kiradi: gimnastika mashqlarining

ayrim guruhlar i uchun belgilangan yozish tart ibi, yozishda

qo'llaniladigan grammatik tartib va belgilarga rioya qilish. Quyida

mazkur qoidalarni ko'rib chiqamiz.

Umumrivojlantiruvchi mashqlarni yozish. Alohida harakatni

yozishda quyidagilar ko‘rsatiladi:

1. Harakat boshlanadigan dastlabki holat.

2. Harakat nomi (engashish, burilish, tebranish, cho'qqayish,

yurish va boshqalar).

3. Harakat yo'nalishi (o'ngga, orqaga va h.k.).

4. Agar zarur bo'lsa, oxirgi holati.

Bir vaqtda bajariladigan bir necha harakatni yozayotganda alohida

harakatlarni yozishda ko'rinadiganlarni yozish qabul qilingan, lekin

oldin, odatda, gavda yoki oyoqlar bilan bajariladigan asosiy

harakatni, keyin esa boshqalarni yozish kerak bo'ladi. Masalan, d.h.

(dastlabki holat) oyoqlarni kerib tik turib, qo'llar yelkada, o'ng

oyoqni bukib chapga engashish, qo'llarni yuqori ko'tarish.

Turli vaqtda bajariladigan bir necha bir xil harakat (bir marta

bajarilsa ham) ularning bajarilish navbatiga qarab yoziladi. Masalan,

d.h. — oyoqlarni kerib tik turish, qo‘llarni yonga cho'zish.

0 ‘ng qo'lni yoy shaklida pastga yo'naltirib, chap tomonga burilish,

o‘ng oyoq orqada, oyoq uchida, qo'llar oldinga, o‘ng tizzaga tayanib

turib, qo'llarni yuqoriga ko‘tarish, boshni orqaga engashtirish.

Agar harakat boshqa harakatlar bilan qo'shilib kelsa (mashqning

boshidan oxirigacha emas), uni birgalikda bajarilgan harakat

bilan birlashtirib yozish kerak. Masalan, d.h. oyoqlarni kerib tik

turish, qo'llar belda, oldinga engashib qo'llarni yonga uzatib chapga

burilish (burilish engashishning oxirida bajariladi).

Engashish va burilish bir vaqtda bajarilsa, ≪bilan≫ bog'lovchisini

qo'llash lozim. Agar harakat odatdagi usulda bajarilmasa. uni

yozavotganda tasvirlab berish zarur. Masalan, qo'llarni oldinga yengil

uzatish, panjalar bo'shashtirilgan.

Erkin mashqlarni yozish. Erkin mashqlar muayvan izchillikda

vozib boriladi.

1. Mashq nomi (kimlar uchun mo'ljallangani).

2. Musiqa jo'rligida. Masalan, Lepin musiqasi, yozishdan oldingi

raqamlar hisobni bildiradi. Uning ≪Hamma narsani bajara olaman≫

degan ashulasi 2/4 o'lchovda.

3. Dastlabki holat.

4. Mashqlarning mazmuni musiqa asarining tuzilishiga binoan,

nimchorak shaklida yoziladi. Majburiy mashqlarni yozganda

(musobaqa uchun) yozuvdan o'ng tomonga belgi va birikmalarning

nisbiy murakkabligi ko'rsatiladi (ballar yoki tabaqa guruhi) sanoqlar

oralig'ida bajariladigan harakat belgilanib, u hisoblar o ‘rtasiga

yoki birinchi hisobdan oldin qo'yiladi. Masalan, d.h. qo'llarni bosh

orqasida tutib tik turish hisobdan oldin qo'yiladi. Masalan, d.h. qo’llarni

bosh orqasida tutib tik turish.

Gimnastika vositasi (tayoqcha) bilan bajariladigan mashqlardagi

asosiy holatlar: tayoqcha pastda. tayoqcha ko'krakda, tayoqcha

oldinda-yuqorida, tayoqcha boshda, bosh ortida, ko'kraklarda va