5-tajriba ishi

2.5. TRANSPORT OQIMINING ASOSIY GRAFIGI

TO’G’RISIDA TUSHUNCHA

 

Tayanch so’zlar va iboralar: harakatning qonuniyatlari; erkin tezlik; erkin tezlikdagi zichlik; maksimal harakat miqdoridagi tezlik; maksimal harakat miqdoridagi zichlik; transport oqimining asosiy dinamikasi.

Yo’l harakatining qonuniyatlarini tahlil qilishda, shuningdek, harakatni boshqarishning amaliy masalalarini yechishda transport oqimi tavsiflarining o’zaro ta’siridan foydalanish kerak bo’ladi.

Transport oqimining asosiy diagrammasidan ko’rinadiki, transport oqimining zichligi oshgan sari uning tezligi kamayadi va q_max qiymatga erishganda V=0 bo’ladi. Bunday holatni zator - turib qolish (tirbandlik) deyiladi. Harakat miqdori avvaliga zichlik oshishi bilan orta boradi va ma’lum «q» qiymatidan so’ng N_maxga erishadi, so’ngra esa «q» orta borgan sari «N» kamayib boradi. N_max qiymati tasmaning o’tkazish qobiliyatini ko’rsatadi.

м;

bu yerda: V_erk - avtomobillarning erkin tezligi, q_erk- erkin tezlikdagi zichlik, V₀- maksimal harakat miqdoridagi tezlik, q₀ - maksimal harakat miqdoridagi zichlik.

 

авт/соат

Diagrammaning koordinata boshidan tangens burchagi ostida o’tkazilgan chiziq oqimning o’rtacha tezligini va bu o’rtacha tezlikdagi harakat oqimining miqdorini ko’rsatadi.

Transport oqimi asosiy diagrammasining koordinata boshidan Na = f(q) egriligiga qarab o’tkazilgan har qanday radius vektor orqali transport oqimining ma’lum harakat miqdoridagi o’rtacha tezligini aniqlashi mumkin:

 

Ikromjonov Barkamol