5-sinf to’garak II- chorak darsi shlanmas I sana: Sinf

Yangi mavzu.
O’rin-payt kelishigidagi so’z -da qo’shimchasi yordamida yasaladi. U kimda?, nimada?, qayerda? So’roqlariga javob bo’ladi. Bu kelishikdagi so’zlar ish-harakatning manbayi, payti, o’rni,vositasi kabi ma’nolarni ifodalaydi.
Masalan: Tadbirni maktabda (qayerda?) o’tkazdik. Akmal mashinada (nimada?) keldi. Do’stimda (kimda?) qiziqarli kitob bor. Oyim soat 12.00 da (qachon?) keladilar.
Mashqlar bilan ishlash. Bu bo’limda o’quvchilarga darslikda berilgan mashqlarni ishlash topshirig’i yuklatiladi.
1-mashqda darslikda berilgan savollarga yozma javob beradilar va daftarga yozadilar. 2-mashqda esa berilgan rasmlar asosida og’zaki matn tuziladi.
3-mashq. Birinchi ustundagi so’zlarga o’rin-payt kelishigi qo’shimchasini qo’shing va ikkinchi ustundagi so’zlar bilan bog’lab, so’z birikmalari tuzing.

uy	uchrashmoq	uyda kutmoq
javon	turmoq	javonda turmoq
soat o’n	ketmoq
tushlik	ko’rishmoq
maktab	badantarbiya qilmoq
bekat	kutmoq
hovli	ovqatlanmoq

5-mashq. Nuqtalar o’rniga tegishli kelishik qo’shimchalarini qo’yib, maqollarni daftaringizga ko’chiring. Ularni ona tilingizga tarjima qiling. Mazmunini bilib oling.
Bugungi ish… erta… qo’yma. Daryo suvi… bahor toshirar, odam qadri… mehnat oshirar. Mehnat, mehnat… tagi rohat. Qo’rqqan… qo’sha ko’rinar.
O’rin-payt kelishigi qo’shimchasi u, bu, shu, o’sha olmoshlariga qo’shilganda, undan oldin bitta -n tovushi orttiriladi. Qarang: u + da = unda, shu + da = shunda kabi.