5 morfologiya. So‘z turkumlari. Ot


milligramm,gramm, kilo(gramm), litr, tonna, sentner



Download 74,47 Kb.
bet17/19
Sana16.03.2022
Hajmi74,47 Kb.
#493008
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19
Bog'liq
MORFOLOGIYA SO\'Z TURKUMLARI OT. SIFAT, SON

milligramm,gramm, kilo(gramm), litr, tonna, sentner

misqol, botmon, paysa,
dahsar

  1. 2

Uzunlik o'lchovlari

millimetr, santimetr, ditsimetr, kilometr

chaqirim, qarich, yog'och, gaz, qalam

  1. 3

Donalik o'lchovlari



dona, bosh, nafar, tup



dona, bosh, nafar


ttttt
tanob

  1. 4

May Maydon o'lchovlari

Sot sotix, gektar

Ttttt tanob

Sanoqsonbilansanaladigannarsalarniifodalovchiso‘zo'rtasidaqo'llanilib, bunarsaningo'lchovinibildiradigan so‘zlarhisob (o'lchov) so'zlarisanaladi. Masalan: ikki qop guruch - bu yerda ikki sanoq son bo'lsa, guruch sanaladigan narsa. Ularning o’rtasidagi qop so'zi hisob so'zdir. Qop aslida ot so'z turkumi bo'lib, bu yerda otlik xususiyatini yo'qotib, guruchning miqdorini ifodalab kelmoqda. Hisob so'zlar ko’pincha ot so'z turkumi bilan ifodalanadi.


Masalan: Shu orada u ikki hovuch arpa solingan tog'orachani keltirib, eshakning oldiga va bir bog' beda keltirib, ho'kizning oldiga qo 'yibdi.
Yuqorida sanab o'tilgan o'lchov birliklarining ayrimlari o'lchanayotgan, sanalayotgan predmetning qandayligiga xoslangan bo'ladi. Masalan, nafar shaxslarning, bosh hayvonlarning, litr suyuqliklarning, tup o'simliklarning miqdorini ifodalashga xoslangan: besh tup daraxt (pomidor), o'n bosh qo'y, to 'rt nafar talaba kabi.
O'lchov so'zlar ichida ayrimlari faqat o'lchov-hisob ma’nosini bildirsa, ayrimlari alohida olinganda predmet nomini, matn ichidagina o'lchov birligi ma’nosini bildiradi. Masalan, suvuqlik o'lchovi uchun paqir (chelak), shisha, bochka; xashak-o'tinlarni o'lchash uchun tutam, quchoq, bog'; uzunlikni o'lchash uchun qarich, qadam,yog'och singari so'zlar faqat matn ichidagina qo'llaniladi. Masalan, besh shisha suv, uch bochka pivo, bir paqir yog';yuz bog' beda, bir quchoq о'tin, bir tutam xashak; uch qarich gazmol, besh qadam yo'l kabi.
Alohida olinganda esa narsa va hodisalarning nomini bildiradi: shisha,paqir, qarich, qadam kabi.
O'lchov so'zlar butunning,guruhning yoki to'daning qismini hisoblash uchun(burda,parcha,varrak(sahifa),og'iz,luqma,siqim,tilim(karch),chimdim,qultum,tomchi, qatra,chaqmoq,nimta,to'g'ram,poy,bo'lak,shingil) va to'dalab,guruhlab ko'rsatish uchun(gala,to'p,para,guruh,to'da,dasta,bog'(bog'lam),quchoq,shoda,nafar,hovuch) ishlatiladi.
SONLARNING OTLASHUVI
Sonlar ba’zan otlar kabi egalik,kelishik, ko'plik qo'shimchalarini qabul qilib, uning so'rogi'ini olib otlashadi. Son otlashishi uchun son bog'langan so'z gap tarkibidan tushirilishi kerak. Masalan: Tayog'i yo'g'on birni urar, so'zi yo'g'on mingni urar. (Tayog'i yo'g'on bir kishini urar, so'zi yo'g'on ming kishini urar)
SONLARNING TUZILISHIGA KO'RA TURLARI

Download 74,47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   19




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish