5 morfologiya. So‘z turkumlari. Ot

2. Orttirma daraja belgining me’yordan ortiq ekanligini bildiradi.
Sifatning orttirma daraja shakli quyidagi yo'llar bilan hosil bo’ladi:
1) oddiy daraja shaklidagi sifat oldidan eng, g’oyat, juda, nihoyatda, bag'oyat, behad so'zlarini keltirish yo'li bilan: juda yaxshi, g'oyat shirin.
2) oddiy daraja shaklidagi sifatning birinchi bo'g'ini tovush o'zgarishi bilan takrorlanadi: ko'm-ko'k,sap-sariq, qip-qizil,bus-butun,to'ppa-to'g'ri, kap-katta kabi;
3) tarkibidagi birinchi yoki ikkinchi unlini cho'zish yo'li bilan: a:chchiq- achchiq, u:zun-uzun; chiro:yli-chiroyli kabi.
3. Ozaytirma daraja belgining me’yordan kam ekanligini bildiradi va quyidagi yo'llar bilan hosil qilinadi:
1) sifatning oddiy daraja shakli oldiga sal, biroz, picha, xiyla, nim, so'zlarini qo'shish orqali : Sal shirin, nimpushti, xiyol katta, picha uzun.
2) rang-tus bildiruvchi ayrim sifatlardan -(i)mtir,-(i)sh qo’shimchalari yordamida ham ozaytirma daraja shakli yasaladi: qizg'ish, sarg'ish, oqish, qoramtir,ko'kimtir.
4. Qiyosiy daraja belgining me’yordan biroz kam ekanligini qiyosan ifodalaydi va
-roq qo'shimchasi orqali hosil qilinadi: kattaroq, dag'alroq,zavqliroq
Qiyoslash odatda ikki predmet (hodisa, voqea, holat) ishtirokida yuzaga keladi. Ko'p holda nutq jarayonida qiyosga asos bo'ladigan obyekt tushirib qoldirilishi mumkin, lekin mantiqan anglashinib turadi. Tilimiz dag'alroq, lekin juda boy, rangli, ohori to'kilmagan ertak. doston va qo 'shiq ко 'p. (Mirtemir)
Esda tuting. -roq qo'shimchasi biroz, sal, xiyla, nim, och, picha, ozgina, xiyol so'zlari bilan sinonim bo'lib keladi. Shuning uchun ularni ko'pincha birining o'rnida ikkinchisini qo'llash mumkin bo'ladi. Masalan, qizilroq-sal qizil, biroz qizil, och qizil kabi.