5. Moliyaviy obliatsiya nima?

Mintaqa iqtisodiy xavfsizligini ta’minlash uchun qanday chora-tadbirlarni amalga oshirish kerak


13. Mamlakat iqtisodiy tizimining turli darajalaridagi iqtisodiy munosabatlar iqtisodiy xavfsizlik obyektlari hisoblanadi:
- makroiqtisodiy darajadagi mamlakat iqtisodiyoti;
- hududiy va tarmoq darajasidagi hudud va tarmoq iqtisodiyoti;
- oila va shaxs darajasidagi mamlakat fuqarolarining har birining iqtisodiy manfaatlari.
Yuqorida bildirilgan fikrlarga asosan xulosa qilib, keng maʼnoda iqtisodiy xavfsizlikni milliy iqtisodiyotning samarali, dinamik oʻsishiga, uning jamiyat, davlat, shaxs ehtiyojlarini qondirishning, tashqi bozorda raqobatga bardoshliligini taʼminlovchi, turli tahdid va yoʻqotishlardan kafolatlovchi ichki va tashqi sharoitlar yigʻindisi deb taʼriflash mumkin boʻladi.
Iqtisodiy xavfsizlik iqtisodiyotning turli subyektlariga tegishli boʻlib, ular quyidagilardan iborat:

• 
  alohida fuqarolar;
  
• 
  xususiy tadbirkorlik,
  
• 
  biznes;
  
• 
  davlat korxonalari;
  
• 
  milliy iqtisodiyot;
  
• 
  davlat.
  

14. Tabiatni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi organlari hamda boshqa vazirlik, idora va tashkilotlarning atrof-muhit muhofazasi hamda tabiiy resurslardan oqilona foydalanish, ekologik xavfsizlikni taʼminlash borasida kelgusidagi ustuvor vazifalari quyidagilardan iborat:
- tabiiy resurslardan, shu jumladan, suv, yer, mineral xom ashyo, biologic resurslardan oqilona va kompleks foydalanish, respublikaning butun hududi boʻyicha atrof tabiiy muhitning ifloslanish darajasini sanitariya-gigiyena normalarigacha pasaytirish;
- ekologik talofat zonasi Orolboʻyida, shuningdek, mamlakatning ekologik jihatdan noqulay boʻlgan boshqa hududlarida ekologik holatni mahalliylashtirish, qayta tiklash va sogʻlomlashtirishni taʼminlash boʻyicha kompleks chora-tadbirlar koʻrish;
- muhofaza etiladigan yangi tabiiy hududlarni tashkil etish va mavjudlarini kengaytirish;
- respublika aholisini sifatli ichimlik suvi bilan taʼminlash;
- ekologik jihatdan toza va resurslarni tejaydigan texnologiyalarni, shu jumladan, qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish boʻyicha texnologiyalarni joriy etish;
- ekologiya sohasida ilmiy-texnika salohiyatini rivojlantirish hamda fan va texnika yutuqlaridan foydalanish;
- ekologik monitoring, prognoz va axborotlarning kompleks tizimini amalga oshirish;
- respublika hududlarini atrof muhitning transchegaraviy ifloslanishini nazorat qilish va undan muhofaza etishning yagona xizmatini shakllantirish;
- ekologik qonunchilik, taʼlim, madaniyat va aholini ekologik ruhda tarbiyalash, shuningdek, ekologik bilimlarni targʻib qilish tizimlarini takomillashtirish;
- ekologik muammolarni hal etishda jahon hamjamiyati bilan hamkorlikni yanada kuchaytirish.
15. Mintaqa iqtisodiy xavfsizligi mintaqaning ijtimoiy-iqtisodiy jihatdan barqaror rivojlanishi, iqtisodiyot bilan mintaqaning davlat hokimiyati va boshqaruvi muassasalari oʻrtasidagi muvozanatli holat boʻlib, bu holat mintaqada milliy manfaatlarning himoyalanganligi hamda siyosatning ijtimoiy yoʻnaltirilganligini ifodalaydi. Mintaqa (hudud)dagi iqtisodiy xavfsizlikni aniqlashda quyidagi ijtimoiy-iqtisodiy indikatorlardan foydalaniladi:

• 
  aholi jon boshiga yalpi hududiy mahsulot;
  
• 
  yashash minimumi;
  
• 
  ish haqi;
  
• 
  ish haqi boʻyicha muddati oʻtgan qarzdorlik;
  
• 
  ishsizlik darajasi;
  
• 
  ishsizlar sonining boʻsh ish oʻrinlariga nisbati;
  
• 
  aholining savodxonlik darajasi;
  
• 
  aholi daromadlari boʻyicha tabaqalanishi va boshqalar.
  

. Xavfsizlik nima va u jamiyat hamda inson xayotida qanday urin tutadi