5-Мавзу: Ялпи талаб – ялпи таклиф модели

5-Мавзу: Ялпи талаб – ялпи таклиф модели.

Режа:

5.1. AD - AS модели тушунчаси.

5.2. AD эгри чизиғи ва унга таъсир этувчи омиллар.

5.3. AS эгри чизиғи ва унга таъсир этувчи омиллар.

5.4. AD - AS моделларида нархлар ва миллий ишлаб чиқариш реал ҳажмининг мквозанатли даражаси.

AD-эгри чизиғи

Талаб эгри чизиғига таъсир этувчи учта омил :

Талаб эгри чизиғига таъсир этувчи учта омил :

1. Фоиз ставкаси самараси.

2. Моддий қийматликлар самараси ёки реал касса қолдиқлари ёхуд бойлик самараси.

3. Импорт харидлар самараси.

Жами талабнинг нархларга боғлиқ бўлмаган омилларига биз қуйидагиларни киритамиз:

• 1. Истеъмол харажатларидаги ўзгаришлар;
• а) истеъмолчилар қўлларидаги моддий қийматликлар ўсганда;
• б) истеъмолчилар келажакда ўз даромадларини кўпайишини кутиши
• натижасида кўпроқ харид қилишни афзал кўришса;
• в) истеъмолчилар қарзлари миқдори камайса ва уларга ҳозирги кунда кўпроқ харид қилиш имконини берса;
• г) истеъмолчилар даромадларидан олинадиган солиқлар ставкаси камайса.
• 2. Инвестиция харажатларидаги ўзгаришлар.
• а) фоиз ставкалари - пул массасининг кўпайиши билан у ошиб боради ва шунга мувофиқ инвестиция харажатлари қисқаради;
• б) инвестициялардан кутилаётган фойда нормаси ошса;
• в) корхоналардан олинадиган солиқлар миқдори камайса;
• г) технология - янги техникаларни ишлаб чиқаришга жалб қилишса;
• д) резервдаги қувватлар ўзгариши натижасида.
• 3. Давлат харажатларининг ўзгариши, яъни давлат янги-янги харажатлар миқдорини оширганда. Масалан, ҳарбий харажатлар ва янги касалхона ва бошқа муассасалар қуришга қорор қилганда.
• 4. Соф экспорт харажатлари.
• а) Бошқа мамлакатлар миллий даромадларининг ўсиб бориши.
• б) Валюта курсларидаги ўзгаришлар.

AS-эгри чизиғи

Жами таклиф эгри чизиғининг сурилишига сабаб бўладиган омиллар қуйидагилардан иборат:

1. Ресурсларга бўлган талабнинг ўзгариши;

• а) ички бозордаги ресурслар миқдорининг камайиши;
• - ер ресурслари;
• -меҳнат ресурслари;
• -капитал ресурслари;
• -тадбиркорлик қобилиятлари;
• б) импорт ресурслар нархларидаги ўзгаришлар;
• в) бозордаги ҳукмронлик ва манополия;

2. Унумдорликдаги ўзгаришлар;

3. Ҳуқуқий меъёрдаги ўзгаришлар;

• а) солиқ ва субсидияларнинг ўзгариши;
• б) давлатнинг тартибга солишдаги ўзгаришлар;

Хулосалар

Хулосалар

1.Узоқ ва қисқа муддатли даврларнинг бир-биридан асосий фарқи шундаки, узоқ муддатли даврларда нархлар эластик, қисқа муддатли даврларда нархлар ноэластик бўлади. AD-AS модели иқтисодий тебранишларни таҳлил қилиш ва баҳолаш учун асос яратади.

2. AD модели нархлар даражаси қанчалик паст бўлса товар ва хизматларга бўлган жами талаб миқдорининг шунчалик кўп бўлишини кўрсатади.

3. Узоқ муддатли даврларда AS модели вертикал жойлашади: ишлаб чиқариш ҳажми, меҳнат харажатлари, капитал ва мавжуд технологиялар орқали ариқланади. Шунинг учун AD даги ўзгаришлар ишлаб чиқариш ҳажми ва бандлик даражасига эмас балки нархлар даражасигагина таъсир кўрсатади.

4. Қисқа муддатли даврларда AS модели горизантал жойлашади.Чунки, иш ҳақи ва нархлар қайд қилинган бўлади. Шунинг учун AD ги ўзгаришлар ишлаб чиқариш ҳажми ва бандлик даражасига таъсир кўрсатади.

5. AD ва AS моделлари томонидан бўлаётган таъсирлар иқтисодий тебранишларга сабаб бўлади.