5-Mavzu: y og’ochlarga lak bilan pardoz berish texnologiyasi Shakillantiradigan bilimlar

«QALDIRG‘OCH QUIRUQ» TIRNOQLI BIRIKMALAR 
To‘g‘ri tirnoqli birikmalarda birikmaning puxtaligi yelimlash yo‘li bilan 
ta’minlanadi. Tirnoqli birikmalarning puxtaligini oshirish uchun ayrim hollarda 
yelimlash bilan birga qo‘shimcha yog‘och mixlar va metall burchakliklar qoqiladi. 
Ba’zan duradgorlik yo‘li bilan tayyorlanadigan tirnoqli birikmalarda yelim, 
yog‘och mixlardan foydalanmagan holda puxtalikni ta’minlanadi. Bunday 
birikmalar «qaldirg‘och quyruq» tirnoqli birikmalar deb ataladi. 
«Qaldirg‘och quyruq» tirnoqli birikmalar bir tirnoqli yoki ko‘p tirnoqli 
bo‘ladi. 
Bir tirnoqli «qaldirg‘och suyruqli» birikmalar kesaki bog‘lashda ko‘p tirnoqls 
«qaldirg‘och quyruqli» birikmalar sandiq (yashik) bog‘lashda qo‘llaniladi. 
a) Bir tirnoqli «qaldirg‘och quyruqli» birikmalar texnologii kartada ko‘rsatilgan 
tartibda hosil qilinadi. 
1. 1-texnologii kartaga muvofiq birikmaga bop yog‘och tanlanadi va zagotovia 
tayyorlanadi. 
2.3. Rejalash, tirnoq chiqarish va quloq ochish. «Qaldirg‘och quyruqli» 
biriimalarda dastavval tirnoq chiqarilib, so‘ngra tirnoqqa moslab quloq ochiladi 
(107-rasm). Chunki «qaldirg‘och quyruqli» biriimalarni yig‘ishda detalning biri 

---

iiiinchisiga tushadi, leiin ikninchisi birinchisiga tushmaydi. Shuning uchun 
rejalash, tirnoq chiqarish va quloq ochish ishlari aralash bajariladi. 
«Qaldirg‘och quyruq» tirnoqli biriimalarda tirnoqning uzunligi yog’ochning 
qalinligiga moslab olinadi. «Qaldirg‘och quyruq» ko‘rinishidagi tirnoq 
o‘lchamlarini xatnash yordamida rejalab bo‘lmaydi. Ular faner, plastmassa yoii 
tunukadan tayyorlangan maxsus andazalardan foydalanib lineyna yordamida 
rejalanadi
“
Qaldig’och quyruq” tirnoqli birikmalar 
№ Ish ketma-
ketligi 
Ish eskizi 
Asboblar 
Moslamalar
O’lchov Ish 
1. 
Birikmaga mos yog’och tanlash, o’lchamlarga keltirib randalash va qirqish 1-
texnalogik karta olib boriladi. 
2. 
Tirnoq rejalash 
va chiqarish 
Lineyka, 
go’niya 
qalam 
Tiluvchi va 
qirquvchi 
arra 
Verstak 
3. 
Tirnoq asosida 
quloq rejalsh 
va ochish 
Lineyka 
go’niya, 
qalam 
Tiluvchi 
arra, 
o’lchovli 
iskana, 
to’qmoq 
-»- 
4. 
Qisimlarni 
yig’ib birikma 
hosil qilish 
to’qmoq 
-»- 

---