5-Мавзу: Молиявий натижалар ва рентабеллик таҳлили Молиявий натижалар, фойда ва рентабелликни ифодаловчи кўрсаткичлар таҳлилининг аҳамияти, мазмуни, мақсади ва вазифалари

-жадвал
Маржинал даромад кўрсаткичлари

Кўрсаткичлар	Аниқланиши	Белгилар изоҳи
1.Мутлақ маржинал даромад	СТ-Ўх	СТ – сотишдан тушум Ўх – ўзгарувчан харажат
2.Нисбий маржинал даромад	МД/СТ	МД – маржинал даромад
3.Операцион ричаг	Фў/СТў	Фў – маҳсулот сотишдан фойданинг ўсиши СТў – сотишҳажмининг ўсиши
4. Маҳсулот сотишдан фойданинг ўсиши	(Ф1-Ф0)/Ф0	Фойданинг жорий (1) ва ўтган (0) давр кўрсаткичи
5. Сотиш ҳажмининг ўсиши	(С1-С0)/С0	Сотиш ҳажмининг жорий (1) ва ўтган (0) давр кўрсаткичлари

Ишлаб чиқариш харажатларининг ўзгарувчан ва ўзгармас харажатларга таркибланиши нашр этилган адабиётларда назарий жиҳатдан баён этилади. Меъёрийҳужжатларда эса ишлаб чиқариш харажатларини ўзгарувчан ва ўзгармас харажатларга таркиблаш нормалари белгиланмайди. Шу сабабли, амалиётда ишлаб чиқариш харажатларини ўзгарувчан ва ўзгармас харажатларга таркиблаган ҳолда ҳисобга олиш тартибига амал этилмайди.
Ишлаб чиқариш харажатларини ўзгарувчан ва ўзгармас харажатларга таркиблашдан мақсад шуки, бу харажатларни юзага чиқиш шакли, ўрни ва жавобгарлик марказлари бўйича ҳисобга олиш ҳамда ҳаражатларни мақсадли бошқариш имконини беради. Афсуски, ишлаб чиқариш харажатларини ўзгарувчан ва ўзгармас харажатларига таркиблашда ишлаб чиқариш ва давр харажатларини бир хил мазмунда қарашмоқда. Ваҳоланки, бу таркиб харажатларнинг ҳар иккала гуруҳига нисбатан ҳам таркибланиши тўғри деб қаралади.
Маҳсулот сотишдан олинган тушумни ҳисоблашда “Бухгалтерия ҳисоби тўғрисидаги”(эски таҳрири, 1996 йил) Қонунни қабул қилиниши ва амалиётга киритилиши билан кассали усулдан ҳисобга олиш усулига ўтиш белгиланди. Буни бевосита ҳисобнинг барча ўзгарувчи бирликларини ўз ичига олувчи корхона ҳисоб сиёсатининг ўзгариши билан характерлаш мумкин. Демак, маржинал фойда контрибуциясига таъсир этувчи асосий бирликлардан бири бу – корхона ҳисоб сиёсатининг ўзгаришидир.
Кассали усулдан ҳисобга олиш усулига ўтилиши маржинал фойда, ялпи суммасини оширади. Лекин кейинги даврлар бўйича унинг реаллигини таъминлаш вазифаси қўйилади.