5-mavzu. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning budjet-soliq vositalari

0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 5-sentabrdagi PF-4469-sonli farmoniga asosan Oilaviy biznesni
yuritishga keng yo‘l ochib berish maqsadida oilaviy korxonalar
o‘zi ishlab chiqargan xalq badiiy hunarmandchiligi va amaliy
san’ati buyumlarini realizatsiya qilishdan olingan tushum
bo‘yicha yagona soliq to‘lovini to'lashdan 2014-yil 1-yanvargacha ozod qilindi.
Davlatimiz rahbari tomonidan belgilab berilgan ishbilarmonlik muhitini tubdan yaxshilash, tadbirkorlik subyektlari
uchun qulay imkoniyat va shart-sharoitlar yaratish vazifalaridan, shuningdek, soliq va budjet siyosatining asosiy yo‘nalishlaridan kelib chiqib, uni muntazam ravishda takomillashtirilib borilmoqda.
5.4. Iqtisodiyotni tartibga solishda soliq tizimini
takomillashtirish
Mamlakatimiz mustaqilligi qo'lga kiritilgan dastlabki davrdan boshlab jismoniy shaxslar zimmasidagi soliq yukini kamaytirish, ulaming moliyaviy barqarorligini ta’minlash muhim
ustuvor vazifalardan biri bo‘lib kelmoqda. Mazkur yo‘nalishda
olib borilgan tadbirlar natijalarini quyidagi 8.4.1-rasmdan
ko‘rishimiz mumkin.
Respublikada aholi bandligini oshirish, kichik biznes va
xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish yo‘nalishida olib borilgan
iqtisodiy islohotlar natijasida bir necha yuz minglab yangi ish
joylari yaratildi. Shu kabi aholi daromadlarini ko‘paytirish
maqsadida jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig£i
yuqori stavkasi 2006-yilgi 29 foizdan 2010-yilga 22 foizgacha
pasaytirilishiga qaramasdan, soliq tushumlari mos ravishda
567,7 mlrd so'mdan 1594,0 mlrd so'mga yoki 2,8 baravarga
oshganligini quyidagi 8.4.2-rasmdan ko‘rishimiz mumkin.
Mamlakatimiz soliq tizimida jismoniy shaxslar daromadlarini yagona stavkada soliqqa tortish o‘zining bir qancha
afzalliklariga ega:
- soliqni hisoblash tartibi imkon qadar osonlashadi;
- jismoniy shaxslarning ko‘proq daromad topishga bo‘lgan
moyilligi kuchayadi va real daromadlarini oshirishga bolgan
intilishlari ortadi. Bu esa, jismoniy shaxslarning mehnat
qilishga qiziqishi, ishsizlar sonining kamayishi hamda turmush
darajasini ko‘tarishga soliq vositasida rag‘bat berish imkonini
beradi;
- yashirin tarzda daromad topayotgan jismoniy shaxslarga
daromadlarini ochiq-oydin oshkor etish imkoniyatini beradi,
ular soliq stavkasi pastligi hisobiga soliqdan cho'chimaydilar;
- bu stavka hamma jismoniy shaxslar uchun bir xil bo‘-
lishini belgilaydi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida barcha jismoniy
shaxslar teng huquqli bo‘lgani uchun soliq solinishida ham
teng bo‘lishi lozim;
- davlat soliq xizmati organlari tomonidan jismoniy shaxslar daromad solig'i bo‘yicha soliqdan qochish va bo‘yin tovlash bo‘yicha qilinadigan ma’muriy xarajatlar tejaladi;
- eng asosiysi, bunday tizim barcha jismoniy shaxslarga
tushunarli bo‘lib, turli noaniqliklar barham topadi, ular o‘z
haq-huquqlarini himoya qila oladilar.