5-мавзу: Илк ўрта асрлар ўзбек давлатчилиги: ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ва маданий ҳаёт

хатиб – дин пешвоси
элоқхон – элнинг оқ хони; юртнинг кичик ҳукмдори, вилоят ҳокими.
“қорахон” – улуғ хон
ғозийлар – кўчманчилар ҳужумига қарши кўнгиллилардан тузилган қуролли махсус гуруҳ, адолат курашчилари
ҳожиб – ҳарбий бошлиқ
ҳожиб ул-ҳужоб - қўмондон
ҳожиб ул-бузрук – бош қўмондон
ҳожиб ул-Кабир - ҳукмдор шахси билан боғлиқ масалалар, маросимларнинг назорати билан алоқадор ишларга жавобгар шахс.
ҳожиб улбоб – Салжуқийлар саройи эшикоғаси
ҳожиби бузург (улуғ ҳожиб) – XI-ХIV асрларда Мовароуннаҳрда мавжуд бўлган амаллардан. Ҳожиби бузург Салжуқийлар даврида ноҳияларга ҳоким этиб тайинланиши мумкин бўлган.
кубравийлик – ўрта асрлардаги сўфизм оқимларидан бири. Нажмиддин Кубро асос солган.
мутафаккир – чуқур фалсафий фикрлаш истеъдодига эга бўлган киши, тафаккур эгаси.
муфтий – фатво берувчи, қарор чиқарувчи, суд ишларини амалга оширувчи олий мартабали шахс.
муҳаддис – ислом дунёсида ҳадис илми билан шуғулланадиган олим.
нақшбандийлик – исломдаги сўфийлик тариқатларидан бири бўлиб, Баҳовуддин Нақшбандий асос солган.
ренессанс - сўзи французчада «қайта туғилиш, янги руҳда ўсиш» маъноларини билдиради ва ўзбекчада баъзан, «уйғониш», деб ҳам юритилади.
сўфийлик (арабча «суф» — жун) — ислом дини пайдо бўлгандан сўнг унинг доирасида, Қуръон ва Ҳадисга мос равишда VIII асрнинг ўрталарида шаклланган таълимот.
тариқат – сўфийликка хос атама бўлиб, уч маънода ишлатилган: 1) умуман, сўфийлик йўли; 2) сўфийликни муайян тармоғи, йўналиши; 3) сўфийлик босқичларидан бири. Тариқатни сўфийлик йўналишлари, тармоқлари маъносида қўллаш кенроқ тарқалган. Тариқатга қадам қўйиш – тирикчиликнинг барча ташишларидан воз кечиш ҳамда ихтиёрни пирга топширишдан бошланади. Ўрта Осиёда нақшбандийлик, кубравийлик, яссавийлик тариқатлари тарқалган.
уламо – ислом илоҳиётчилари ва ҳуқуқшунослари, шунингдек, диний муассасаларга, қозилик маҳкамаларига, ўқув юртларига мутасадди бўлган барча мусулмон диндорлари уламолар деб юритилган.