5-mavzu: gaplarning tasnifi reja

Sodda gap. Yig‘iq va yoyiq gaplar. Gaplar, ikkinchi darajali muchalarning ishtirokiga ko‘ra yig‘iq va yoyiq gaplarga bo‘linadi.
Yig‘iq gaplar faqat bosh bo‘laklardan iborat bo‘ladi: Mashg‘ulot boshlandi. Kuz. Hamma yetishtirilgan hosilni yig‘ib-terib olish bilan band («Sharq yulduzi»).
Yoyiq gaplar bosh va ikkinchi darajali bo‘laklardan tashkil topadi. Bunda ikkinchi darajali bo‘laklarning bir-ikkitasi yoki barchasi ishtirok etishi mumkin:O‘zbekiston xalqi tinchlik uchun astoydil kurashmoqda («Xalq so‘zi»). Elning og‘ziga elak tutib bo‘lmaydi (Maqol). Ko‘m-ko‘k dala. Sayohatchilar dam olishyapti («Sharq yulduzi»).
Mavzu bo‘yicha tayanch atamalar: Darak gap, so‘roq gap, buyruq va istak gap, ritorik so‘roq gap, sodda gap, qo‘shma gap, emotsional gap, undov gap, tasdiq va inkor gap, bir sostavli va ikki sostavli gap, yig‘iq va yoyiq gap.
Adabiyotlar:

1. 
   Abdurahmonov G‘., Sulaymonov A., Xolyorov X. Omonturdiyev J. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Sintaksis. Toshkent: O‘qituvchi, 1978. 18-19 –
   

betlar.

2. 
   O‘zbek tili grammatikasi. Sintaksis. Toshkent: Fan, 1976. 95-111 – betlar.
   
3. 
   G‘ulomov A., Asqarova M. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Sintaksis. Toshkent: O‘qituvchi, 1965. 27-73 – betlar.
   
4. 
   G‘ulomov A., Asqarova M. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Sintaksis. Toshkent: O‘qituvchi, 1987. 29-67 – betlar.
   
5. 
   Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Sintaksis. Toshkent: Fan, 1966. 38-55 – betlar.
   
6. 
   Mahmudov N., Nurmonov A., O‘zbek tilining nazariy grammatikasi. Toshkent: O‘qituvchi, 1995. 37-58 – betlar.
   
7. 
   O‘rinboyev B. Hozirgi o‘zbek adabiy tili so‘z birikmasi va sodda gaplar sintaksisidan leksiyalar. Samarqand-1990. 21-31 betlar.
   
8. 
   Ismatullayev X. Vidi predlojeniy po seli viskazivaniya v sovremennom uzbekskom yazike. AKD. Tashkent-1965. c. 31.
   
9. 
   Sayfullayeva R. R. Sinonimiya povestvovatelnix predlojeniy v sovremennom uzbekskom yazike. Tashkent-1982. c. 25.
   
10. 
    Solixo‘jayeva S. Emotsionalniye predlojeniye c sovremmenom uzbekskom yazike. AKD. Tashkent-1981. c. 24.
    
11. 
    Sariyev B. Odnosostavniye predlojeniya v sovremennom turkmenskom yazike. Ashxabad-1988. c. 25.
    
12. 
    Mahmudov N. Semantiko-sintakticheskiye assimetriya v prostom predlojenii uzbekskom yazika. AKD. Tashkent-1984. c. 45.
    
13. 
    Shamanov E. Slova-predlojeniya v sovremmennom uzbekskom yazike. Tashkent-1970. c. 28.
    
14. 
    Babayeva A. Nepolniye predlojeniya v sovremmenom yazike. AKD. Tashkent-1968. c. 20.
    

1¹ Mahmudov N. , Nurmonov A. Hozirgi oʻzbek tilining nazariy grammatikasi. Toshkent: Oʻqituvchi, 1995. 46-bet.