5. Mavzu Arpa va javdar biologiyasi va etishtirish texnologiyasi. Reja

Ekish muddatlari. Kuzgi javdar urug‘lari sovuq tushishiga 45-60 kun qolganda ekilishi va qish tushguncha 3-5 dona poyalar hosil qilishi lozim.

Sug‘oriladigan erlarda oktyabrning birinchi, ikkinchi o‘n kunligi, janubiy viloyatlarda oktyabrning uchinchi o‘n kunligida ekish eng maqbul ekish muddatlaridir.

Ekish usuli. Kuzgi javdar qatorlab, qator oralari 13-15 sm, tor qatorlab qator orasi 7-8 sm va qatorlarni kesishtirib ekiladi. Sug‘oriladigan erlarda qatorlab (15sm) ekish yaxshi natija beradi.

Ekish usuli. Kuzgi javdar qatorlab, qator oralari 13-15 sm, tor qatorlab qator orasi 7-8 sm va qatorlarni kesishtirib ekiladi. Sug‘oriladigan erlarda qatorlab (15sm) ekish yaxshi natija beradi.

Ekish me’yori. Sug‘oriladigan erlarda gektariga 3-4 mln unuvchan urug‘ (100-120 kg/ga) ekiladi. Ekish optimal muddatdan kechikkanda, ekish me’yori 10-15 foizga oshiriladi.

Ekish chuqurligi. Urug‘lar og‘ir, loy tuproqlarda 3-4 sm chuqurlikka, engil, qumoq tuproqlarda 5-6 sm chuqurlikka ekiladi. Urug‘larni ekish chuqurligi belgilanayotganda tuproqdagi namlik, urug‘larning yirikligi ham e’tiborga olinadi.

Sug‘orish. Kuzgi javdar sug‘orish rejimi nam to‘playdigan sug‘orishlar va o‘suv davridagi sug‘orishlardan iborat. Nam to‘playdigan sug‘orishlar fonida 3-4 o‘suv davridagi sug‘orishlarni 500-600m3/ga me’yorda o‘tkazish yuqori hosil olishni ta’minlaydi.

Ekin parvarish qilish. Begona o‘tlar, kasalliklar va zararkunandalarga qarshi uyg‘unlashgan usullarda kurashdan, yotib kolishning oldini oluvchi retardantlarni qo‘llashdan iborat.

Hosil bir va ikki fazali usullarda yig‘ishtiriladi.

Bahorgi arpa

Bahorgi arpa

Xalq xo‘jaligidagi ahamiyati. Bahorgi arpa muhim oziq-ovqat, em-xashak va texikaviy ekin. Uning donidan arpa yormasi, perlovka, un tayyorlanadi. Arpa unini 20-25 % bug‘doy yoki javdar uniga qo‘shib non tayyorlashda ishlatiladi.

Donida o‘rtacha 12 % oqsil, 5,5 % kleykovina, 64,6 % azotsiz ekstraktlanadigan moddalar, 2,1 % yog‘, 13 % suv, 2,8 % kul bor.