5-laborotoriya mavzu: Teri, terini hosila organlari va nafas olish organlarini preparovka qilish Teri qoplami

Yumshoq tovon 
— pulvinar oyoqlarning orqa qismidagi terining 
yostitscha shaklida qalinlashuvidan iborat. Yumshoq tovon oyoqni yerga 
bosganda qattiq zarbdan saqlaydi.
Yumshoq tovon tuzilishi va joylashishiga qarab quyidagilar-ga 
bo‘linadi.
Barmoq yumshog‘i 
— pulvinar digitale hamma barmoqli hayvon-larda 
uchraydi, panjali hayvonlarda ayniqsa yaxshi rivojlangan bo‘lib, 2—3- 
barmoqlarda joylashadi.
Kaft suyagining yumshog‘i — pulvinar metacarpale oldingi va ke-
4-rasm. 
Yumshoq tovon. 
A — 
it; 
B — 
chuchqa; 
V — 
qoramol va 
G 
— otlarning yumshots tovon. | 
D 
— otlar yumshoq tovonining tog‘ayi; / — barmots yumshots tovoni; 
I' 
— yumshoq tovon tog‘ayi; 2 — kaftning yumshoq tovoni; 3 — bilag-
uzuk yumshoq tovoni; 
4 
— cho‘chqa va qoramolning osilib turuachi 
bav-moqlari; 
5 — 
tubq tovoni; 
6 
— tuyoq devori
tingi oyoqlar kaft suyaklarining ustida joylashadi. Itlarda yurakcha 
shaklida bo‘lib, bitta uchburchak hosil qiladi.
Bilaguzuk yumshog‘i 
— pulvinar carpale bir tuyoqlilarda va itlarda 
yaxshi rivojlangan. Bu bir tuyoqlilarda bilaguzuk bo‘-g‘imining ustki 
yuzasida joylashgan bo‘lib, kashtan —callum deyiladi (4-rasm).
Tovon bo‘g‘im yumshog‘i 
— pulvinar tarsale ham kashtan deyiladi, 
lekin u ketingi oyoqlar tovon bo‘g‘imining pastki qismida joyla-shadi.
Yumshoq tovon quyidagicha tuzilgan:
Yumshoq tovon epidermisi 
— epidermis pulvinaris yumshoq to-
vonning ustki yuzasini qoplab oladi. Unda jun va bezlar bo‘l-maydi.
Yumshoq tovonning asosiy terisi 
— carium pulvinare birmuncha uzun, 
so‘rg‘ichsimon shaklda bo‘ladi.
Yumshoq 
tovon 
osti 
qatlami
— 
stratum 
subcutaneum 
pulvinarisyostiqsimon bo‘lib, bunda yog‘ va yelim beruvchi, 
cho‘ziluvchi tolalar ko‘p bo‘ladi.
Yumshoq tovon har xil hayvonlarda turlicha tuzilgan. Cho‘ch-qalar va 
qoramollarda katta bo‘lib, tuyoq kapsulasini hosil qi-lishda qatnashadi. Bir 
tuyoqli hayvonlarda yaxshi rivojlangan yostiqsimon qism, strelka va tog‘ay 
yumshog‘iga bo‘linadi. Nstiq-simon qism — torus pulvinaris yumshoq 
tovonning orqa qismi bo‘-lib, yostiqchaga o‘xshaganligi uchun 
shunday deb atalgan. Yumshoq tovon strelkasi — furea pulvinaris 
strelkaga o‘xshash, orqadan ol-dinga cho‘zilgan bo‘ladi, uning uchki qismi 
tuyoq va shox kapsula-sigacha yetib keladi. Strelkaning ustki yuzasi 
shox moddaga ay-langan. U ikki qismga bo‘linib, ikkita oyoqcha hosil 
qiladi. Bularning oralig‘ida ariqcha — sulcus intercruralis bo‘ladi. Strel-ka 
ostida yostiqchaning teri osti qismi bo‘lib, u — pulvinar subcutancum 
deyiladi. U barmoqlarni bukuvchi chuqur muskulning fassiyasiga 
birlashadi.
Yumshoq tovon tog‘ayi 
— cartilago pulvinaris tuyoqqa birlash-I ganligi 
uchun tuyoq tog‘ayi ham deyiladi. Bu tog‘ay I—II bo‘g‘imlar va mokisimon 
suyak bilan birlashadi. Tuyoq tog‘ayi noto‘g‘ri to‘rt-burchak shaklda 
bo‘lib, yumshoq tovonning teri osti qavatini o‘rab oladi. Hayvonlar 
qariganda bu tog‘ay suyakka aylanib ketishi mumkin.
Barmoq