5-Laboratoriya ishi Mavzu : Turg’unlikni ta’minlash, rostlash sifatini oshirish, chiziqli avtomatik sistemalarni sintez qilish

Differentsiallovchi elementlar. Boshqarish qonuniyatiga hosila kiritishni tahminlovchi korrektsiyalovchi qurilmalar elektr, mexanik va elektrmexanik guruhlarga bo`linadilar. SHu bilan bir qatorda elektr qurilmalar o`zgaruvchan va o`zgarmas toklarda ishlaydilar.
Elektr signallarni, burchak va chiziqli siljishlarni o`zgartiruvchi differentsiallovchi elementlar aktiv tipli va Passiv tipli bo`lishi mumkin. 4- rasmda gidravlik differentsiallovchi qurilma (2) dan foydalanish ko`rsatilgan. U ichki yonish dvigatelining o`qini aylanish tezligini barqarorlashtiruvchi richagli teskari bog`lanish zanjirida qo`llangan. Gidravlik kuchaytirgich (1) ning




Porsheni siljiganda teskari bog`lanish richagi ham harakatlanadi. Harakat shunday bo`ladiki, unda gidravlik dempfer (2) ni to`ldirib turgan yog` aniq bir o`lchamga kelitirilgan teshik (3) dan oqib ketib ulgurmaydi. Kuchaytirgich (1) ning Porsheni to`xtagach, dempferdagi yog` Prujina tahsirda sekin — astalik bilan teshik orqali bir bo`shliqdan ikkinchi bo`shliqqa oqib o`tadi. Natijada teskari bog`lanish richagi dastlabki holatiga qaytadi. Bu boshqarish tizimsi bilvosita tahsir etuvchi astatik tizmdir (strelkalar yordamida yog`ni quyish va to`kish yo`llari ko`rsatilgan).
Agar mexashsh differentsiallovchi teskari bog`lanishlar elektr quril-malarning Parametrlariga tahsir ko`rsatsa, bunday qurilmalar elekt- romexanik differentsiallovchi qurilmalar deb ataladi.
O`zgarmas tok zanjirlarida kirishdagi kuchlanishning hosilasiga Proportsional bo`lgan signallarni olish uchun sig`im va omik qarshiliklardan tashkil topgan Passiv to`rt qutbliliklardan foydalaniladi (RS-konturlar). Ularning eng yaxshi va qulay tomonlari bu : arzonligi, tayyorlashning osonligi, standart detallardan foydalanish imkoniyatining mavjudligi, ayrim elementlarning almashtirishni mumkinligi va harakatlanuvchi qismlarning yo`qligidir. Sodda differentsiallovchi kontur 5_a-rasmda ko`rsatilgan 5 –rasm.



5-rasm.
Konturning uzatish funktsiyasi
K(P)=Tp(1+Tp)^-1,
bu yerda T=RS-konturning vaqt doimiysi.
Differentsiadlovchi qurilmalar oddiy tutashgan-berk avtomatik tizimlar (differentsiatorlar) ko`rinishida ham bo`lishi mumkin, elekt­ron model sifatida bo`lishi ham mumkin va hokazo.