5-labaratoriya tanlanmaning boshlangʻich statistik tahlili

---

5-LABARATORIYA 
TANLANMANING BOSHLANGʻICH STATISTIK TAHLILI. 
Tanlanmani boshlangʻich statistik tahlilida – tanlanma oʻrganish uchun qulay 
holatga keltiriladi. Buning uchun birinchi navbatda tanlanma hajmi va tanlanmada 
qatnashgan elementlarning minimum va maksimumlariga eʼtibor beriladi. Ushbu 
kattaliklarga qarab variatsion qator tuziladi. Variatsion qatorlar 3 turga boʻlinadi: 
1.
Ranjirlangan variatsion qator; 
2.
Diskret variatsion qator; 
3.
Oraliqli variatsion qator. 
Taʻrif 1.
Tanlanma hajmi 
n
kichik boʻlganda bu tanlanmaning alohida qiymatlari 
x
1
,x
2
,…,x
n
larni o‘sish (yoki kamayish) tartibida joylashishidan hosil boʻlgan 
x
(1)
≤x
(2)
≤x
(3)
 ≤…..≤x
(n)
qatorga 
ranjirlangan variatsion qator
deyiladi.
Misol.
Tasodifiy ravishda potokdagi 5 ta talabadan oldingi semestrda 
matematikadan olgan ballarini surishtirdik natijada faraz qilaylik: 81; 76; 93; 62; 
71 sonlar hosil boʻldi deylik. Ushbu maʼlumotlar tanlanma toʻplam boʻlib, 
tanlanma hajmi 
n=5
kichik boʻlgani uchun bu sonlarni oʻsish tartibida 
tartiblashtirishdan hosil boʻlgan: 62; 71; 76; 81; 93 qator ranjirlangan variatsion 
qator boʻladi. 
Taʼrif 2.
Agar tanlanma hajmi 
n
katta, tanlamada qatnashgan x
min
va x
max
lar 
oʻrtasidagi farq esa kichik boʻlsa, u holda tanlanmada qatnashgan 
𝑥
𝑖
variantalar va 
ularning takrorlanganlik chastotalari 
𝑛
𝑖
lar keltirilgan qatorga 
diskret variatsion