|
2-dars ishlanmasi
Darsning mavzusi: “Paxta” servisi natyurmotining rasmini ishlash.
Darsning vazifalari: O`quvchilarni tasviriy malakalari, badiiy didi, xotirasi, kuzatuvchanligini o`stirish.
Darsning jiHozlanishi: L.Salimjonovaning “Qora kofe” nomli asarining reproduksiyasi yoki slaydi. “Paxta” chinni servisi (lagan, choynak, tarelka, piyola). Xorijiy mamlakat natyurmortchi rassomlarining servis tasvirlangan asarlarining reproduksiyalari.
Darsning mazmuni: YAngi mavzuga bag`ishlangan darsning boshlanish qismida natyurmot Haqida qisqacha suHbat o`tkaziladi. U taHminan quyidagicha bo`lishi mumkin:
Bolalar, siz turli buyumlar, mevalar va sabzavotlar, gullardan tashkil topgan natyurmortlarni bir necha bor rasmini ishlagansiz. Bu mavzuda rasm ishlagan ko`pgina rassomlarni Ham bilasiz. Qani, eslab ko`ring-chi, qaysi rassomlar ro`zg`or buyumlaridan natyurmotlar ishlashgan. Rassomlarimizdan YU.Elizarov. Z.Kovalevskaya, N.Kashina, L.Salimjonova, M.Toxtaev, chet el rassomlaridan SHarden, Kalf, Snayderslar Ham bu soHada shuHrat qozonganlar. Bu rassomlar o`z natyurmotlarida turmushda ishlatiladigan buyumlarni tasvirlar ekanlar, ularning niHoyatda go`zalligini, maqsadga muvofiq tuzilganligini, rang va shakllarining betakrorligidan zavqlanadilar.
L.Salimjonovaning “Qora kofe” nomli natyurmortida asosan kofe ichiladigan idishlar tasviri berilgan. 45-rasm. Kuzatish orqali bu asarning kompozitsiyasi, ranglari va boshqa tomonlari bolalar ishtirokida quyidagicha taHlil qilinadi:
- Bu predmetlar qanday materiallardan tayyorlangan?
-Natyurmortni umumiy eni kattami, yoki bo`yimi? Har bir predmetni-chi?
-Qaysi predmetlarda perspektiv qisqarish bor?
-Servisning badiiy bezagida qanday naqsh unsurlari ishlatilgan? Ularning shakli, o`lchovi, rangi qanday?
-Predmetlarda blik, yorug`soya, yarimsoya, reflekslar bormi? Bo`lsa ular qaysi buyumda, qanday o`lchovda va qanday shaklda?
Bolalarga mustaqil kuzatish uchun ajratilgan vaqt tugaganidan so`ng ana shu savollar asosida natura taHlil qilinadi, o`qituvchi savol beradi, bolalar javob qaytaradilar.
O`qituvchi esa ularning javoblarini to`ldirib, kamchiliklarini tuzatib, asar yuzasidan bildirilgan fikrlarni umumlashtiradi.
O`qituvchi bolalarning navbatdagi vazifalarini tushuntirish uchun “Paxta” servisini taglik ustiga chizish uchun o`rnatadi. Natyurmortni o`rnatishda bolalar Ham ishtirok etadilar. CHunki, u ma`lum vaqtni talab eatdi va bu vaqt davomida bolalarni bu ishga jalb etish sinfda tartib-intizomni saqlash va bolalarni natura bilan kengroq va chuqurroq tanishishlariga imkon beradi. 46-rasm.
“Paxta” servisi natyurmorti sinfning orqa tomonidagi o`tirgan bolalar uchun yaxshi ko`rinmasligi mumkin. SHuning uchun uni sinfning 2-3 eriga o`rnatilishi maqsadga muvofiqdir. Bu natyurmort boshqa predmetlardan bo`lishi Ham mumkin.
Natyurmort o`rnatilib bo`lingach, sinfdagi Hamma o`quvchilarning e`tibori unga qaratilib, uni bolalar mustaqil kuzatishlari uchun imkon beriladi.
-Kuzatish jarayonida o`quvchilar quyidagi savollarga javob topishlari lozim:
-Natyurmortni qanday nomlash mumkin?
-Natyurmort qanday predmetlardan tuzilgan?
-Natyurmortdagi predmetlarni boshqacha joylashtirsa bo`ladimi?
-Bu predmetlar qanday materiallardan tayyorlangan?
-Natyurmortni umumiy eni kattami yoki bo`yimi? Har bir predmetni-chi?
-Servisning badiiy bezagida qanday naqsh unsurlari ishlatilgan? Ularning shakli, o`lchovi, rangi, qanaqa?
-Predmetlarda blik, yorug`soya, yarimsoya, reflekslar bormi?
Natyurmortning rasmini ishlash yo`li doskada chizib ko`rsatiladi. 47-rasm. Rasm ishlash yo`llari bolalarga tushunarli bo`lganidan so`ng u doskadan o`chirib tashlanadi. Aks qola bolalar naturaga qaramasdan rasmni doskadan ko`chirib oladilar. SHuni qam yoddan chiqarmaslik kerakki, bolalarni rasmdan ko`chirib olishga emas, naturadan chizishga o`rgatish lozim. Tayyor rasmdan ko`chirish naturadan chizishga nisbatan ancha oson. Qolaversa, sinfdagi natyurmort turli tomondan turlicha ko`rinadi, ya`ni bolalarning biriga natura to`g`risidan, boshqasiga yonboshidan, yana biriga ma`lum burchak ostidan ko`rinadi. SHuning uchun Har bir bola o`zi o`tirgan joydan qanday ko`rinsa shunday chizishi lozim.
Bolalarning mustaqil ishlari jarayonida o`qituvchi o`z e`tiborini ko`proq bo`sh o`zlashtiruvchilar bilan ishlashga qaratadi. Dars yakunida sinfda bajariladigan ishlardan ko`rgazma tashkil etiladi va ularni taqlil qilinadi. Ko`rgazmaga eng xarakterli rasmlar tanlab olinadi.
Uyga rassomlarning jurnal va kitoblarda berilgan natyurmortlar reproduksiyalari va otkritkalarini yig`ish va albomga yopishtirish vazifa qilib topshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
