5- mavzu. Boshqaruv usullari

5- Mavzu. Boshqaruv usullari

1.Menejmentning iqtisodiy usullari.

2.Menejmentning tashkiliy farmoyish usuli.
3.Menejmentning ijtimoiy-psixologik usullari.


1.Menejmentning iqtisodiy usullari.
Boshqaruv usullari bu boshqaruv sub`ektining boshqaruv ob`ektiga maksadli yunaltirilgan ta`sir o`tkazishning usullari, ya`ni boshqaruvchining u boshqarayotgan ishlab chiqarish kollektiviga qo`yilgan maqsadlarga erishish jarayonida uning faoliyati koordinatsiyasini ta`minlashdir.
Boshqaruv usullari vositasida iktisodiy jarayonlarga va ishlab chiqarish katnashchilariga moddiy, moliyaviy, energiya, mexnat resurslarini imkoni boricha kam sarf kilib yukori natijalarga erishish maksadida ta`sir etiladi. Ishlab chiqarish samaradorligi ko`p jixatdan boshqaruv usullari mukammalligi va to`g`ri shakllanligi bilan o`zviy boqliqdir.
Boshqaruv usullari boshqaruv fanida muxim urinni egallab, boshqaruv konun va tamoyillari bilan o`zviy bog`liqdir. Mexnat jamoasiga ta`sir etish usullari orasida boshqaruv mexanizmi uchun bozor iktisodiyoti sharoitida boshqaruv ob`ektiv konunlari talablariga muvofik keluvchilarigina eng maqbul va maksadga muvofik deb xisoblanadi. Buning moxiyati shundaki, boshqaruv usullari bozor iktisodiyotiga mansub konunlar tizimi bilan o`zviy bog`liqdir.
Boshqaruv usullari tashki va ichki omillar ta`sirida o`zgaradi. Tashki omillarga: tashki va ichki sharoit o`zgarishi, iktisodiyotni boshkarishda tub isloxatlarni amalga oshirish, xalk xujaligining texnikaviy kurollanganlik darajasini boshkarish tizimida o`zgarishlar (iktisodiy isloxatlar, iktisodiyotni boshkarishning tarmok tizimidan xududiy tizimiga utish va x.k.) kiradi. Ichki omillarga: jumlasiga yirik ishlab chiqarish birlashmalarini tashkil etish asosida ishlab chiqarish kontsentratsiyasini amalga oshirish; korxona kattaligi o`zgarishi natijasida uning bir guruxdan ikkinchisiga utkazilishi; ishlab chiqarish ixtisoslashish darajasi o`zgarishi; mexnatning texnika bilan ta`minlanish darajasi yaxshilanishi; ishlab chiqarishni rejalashtirish va jadal tartibga solishning mavjud usullarini takomillashtirish va yangilarini joriy qilish (tarmokli rejalashtirish va boshkarish; ishlab chiqarishni o`zluksiz tezkor rejalashtirish, ishlab chiqarishni boshkarishni avtomatlashtirilgan tizimini kullash va x.k.) kiritish mumkin.
Boshqaruv usullari bevosita ijtimoiy-iktisodiy munosabatlarga ta`sir etuvchi ishlab chiqarish usuli rivojlanishi va jamiyat ishlab chiqarish kuchlari usishi bilan o`zgarib boradi. Iktisodiyot muvaffakiyatli rivojlanishda boshqaruv usullarini to`g`ri tanlash xam muxim axamiyatga ega.
Xozirgi davrda bozor iktisodiyotini boshkarishning iqtisodiy usullari muxim axamiyat kasb etmoqda.
Boshqaruvning iktisodiy usullari kishilarga iktisodiy manfaatlar orkali ta`sir kursatadi.
Iktisodiy usullarning moxiyati xodimlar va ishlab chiqarish jamoasiga ular manfaati bulishini ta`minlovchi iktisodiy sharoit yaratishdan iboratdir. Boshqaruv usullari tizimida iktisodiy usullar etakchi urinni egalaydi.
Iktisodiy usullar iktisodiy ta`sir vositalari yigindisidan (narx, kredit, biznes-reja, foyda, soliklar, ish xaki, iktisodiy ragbatlantirish va x.k.), ya`ni xujalik faoliyatiga ta`sir etishning xar bir jamoa mos xujalik bo`g`ini bilan o`zviy alokada amal