5 – ma’ruza mavzxu : Bosim o‘lchash asboblari

Egri sirtlarga ta’sir qiluvchi bosim
Biror dS yuzaga berilayotgan bosim dP ni topish uchun gorizontal va vertikal tashkil etuvchilarni topamiz dP_x=dPcosα=γhdScosα. Ikkinchi tomondan dScosα=dS_u bo‘lgani uchun dP_x=γhdS_u
- yuzaning OZ o‘qqa nisbatan statik momenti, shuning uchun
Endi egri sirtga tushadigan bosimning vertikal tashkil etuvchisini topamiz (rasmdan)



9-rasm. Egri sirtga ta’sir etuvchi kuchlar



Bu erda W - egri sirt, uning chegarasidagi vertikal va erkin sirtlar orasidagi xajmdan iborat bo‘lib bosuvchi xajm deb ataladi



Arximed qonuni. Jismining suzishi

10-rasm. Suyuqlikdagi jismga ta’sir etuvchi kuchlar

Silindrning og‘irligi

Muvozanat tenglamasi
P₂-P₁-G=0

Demak jism ting turish yoki suzishi uchun bo‘lishi kerak P₂-P₁=P desak, bu Arximed kuchi

1) agar P>G bo‘lsa Arximed kuchi yuqoriga yo‘nalgan;
2) Pbo‘lsa Arximed kuchi pasta yo‘nalgan.
Suyuqlikka botirilgan jismining kutaruvchi kuchi, jismining suyuqlikka botgan qismidagi xajmiga teng bo‘lgan suyuqlikning og‘irligi teng.
Nazorat uchun savollar:

1. 
   Gidrostatika nimani o‘rganadi.
   
2. 
   Suyuqlik bosimining xossalari.
   
3. 
   Suyuqlik muvozanatining Eyler differensial tenglamalari.
   
4. 
   Gidrostatikaning asosiy tenglamasi.
   
5. 
   Tekis sirtga ta’sir qiluvchi bosim kuchi.
   
6. 
   Egri sirtga ta’sir etuvchi bosim kuchi
   
7. 
   Bosim markazi nima u qanday qo‘yilgan.
   
8. 
   Gidrostatik mashinalar.
   
9. 
   Paskal qonuni , Arximed qonuni.