454 ehtiyot bo‘ling

479

Bola boshi bilan kelganda odatda quyidagicha tug‘iladi:

Hozir qattiq kuchanish kerak.

Hozir qattiq kuchanmaslikka harakat 

qiling. Tez-tez, qisqa nafas olib turing. 

Bu oraliq yirtilishdan saqlaydi (491-bet).

Odatda bolaning yuzi yerga qaragan 

bo‘ladi. Agar bolaning og‘iz va burni-

da ahlat bo‘lsa u darxol tozalanilishi 

kerak (480-bet).

So‘ng, bolaning yelkalari chiqa oli-

shi uchun boshini bir yonga buring. 

Agar bolaning boshi chiqib bo‘lgandan so‘ng, yelkalari qisilib qolsa:

Bola yelkalari chiqishi uchun doya 

bola boshini ushlab uni asta past-

ga tushirishi mumkin.

So‘ngra bolaning ikkinchi yelkasi 

chiqishi uchun doya, bola boshi-

ni asta ko‘tarishi mumkin. 

Onaning o’zi qattiq kuchanishi kerak. 

---

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

480

TUG‘ISHNING UCHINCHI DAVRI, bolaning tug‘ilib bo‘lishi bilan bosh-

lanadi va yo‘ldosh chiqishi bilan tamomlanadi. Odatda yo‘ldosh bola 

tug‘ilganidan keyingi 5min. dan 15 minutgacha bo‘lgan davrda o‘zi chiqib 

ketadi.

SHIFOKOR BO‘LMAGAN VA TEZKOR YORDAMNI TALAB 

QILADIGAN HOLATLARDA KO’RILADIGAN 

CHORA-TADBIRLAR

BOLA TUG‘ILGAN ZAHOTI

♦ Bolaning og‘zi va tomog‘idagi shilimshiq 

chiqib ketishi uchun uning boshi pastga qara-

gan bo‘lishi kerak.

♦ Kindik tizimchasi qirqilgunga qadar, bola 

onasi yotgan joydan pastroqda bo‘lishi kerak. 

(Bunda bola ko‘proq qon olib kuchliroq bo‘ladi.)

♦ Agar bola darrov nafas olishni boshlamasa, 

uning orqasini sochiq yoki gazmol bilan ish-

qalang.

♦ Agar u hali ham nafas olmayotgan bo‘lsa, rez-

ina so‘rgich yoki barmog‘ingizga o‘ralgan doka 

bilan og‘iz va burnidagi shilimshiqlarni tozalang.

♦ Agar bola tug‘ilganidan keyingi 1 minut ichida nafas olishni boshlamasa, 

darhol OG‘IZDAN OG‘IZGA NAFAS BERISHNI boshlang (174-bet).

♦ Bolani toza yo‘rgakka o‘rang. Ayniqsa bola vaqtidan oldin tug‘ilgan 

bo‘lsa, uni sovqottirib qo‘ymaslik kerak.

KINDIK TIZIMCHASINI KESISH 

(BOLA UYDA TUG‘ILGAN BO‘LSA)

Bola tug‘ilganda kindik tizimchasidan qon o‘tib turadi va u qalin, ko‘kish 

tusda bo‘ladi. 

KUTING.

Hammabop Tibbiyot Qo’llanmasi 2013

481

 

Bir ozdan so‘ng tizimcha oqarib, ingichka bo‘lib qoladi. Unda qon 

yurishi to‘xtaydi Endi tizimchaning 2 joyini juda toza mato, quruq ip yoki 

tasma bilan bog‘lang. Bularning barchasi endigina dazmollangan yoki 

pechkada isitilgan bo‘lishi kerak. Bog‘lamlar orasini mana bunday qilib 

kesing:

MUHIM. Kindik tizimchasini toza, ishlatilmagan lezviye bilan kesing. 

Lezviyeni ochishdan oldin, qo‘lingizni yaxshilab yuving yoki steril rezi-

na qo‘lqop kiying. Agar yangi lezviye bo‘lmasa, qaynatilgan qaychi ish-

latishingiz mumkin. Kindik tizimchasini doim chaqaloq tanasiga yaqin 

joydan kesing. Kesilgan joy bola tanasidan faqat 2 sm. uzunlikda bo‘lsin. 

Ushbu ehtiyot choralari qoqsholning oldini olish uchun qilinadi (347-bet).