42. Gidravlika páni haqqinda túsinik hám aniqlamalar

51.Oraydan qashiwshi nasoslardiñ klassifikatsiyasi
Oraydan qoshma nasoslarda suyıqlıqqa energiyanı nasos korpusında aylanıwshı jumıs gildiragi gúrekleri járdeminde beriledi. Bunda párikler arasındaǵı suyıqlıq bólekshesi oraydan qoshma kúsh tásirinde nasos kamerasına ıntıladı. Bunday háreket nátiyjesinde jumıs dóngelegi orayında basım azayıp, támiyinleytuǵın ıdıs daǵı suyıqlıq sorıw trubasi arqalı kóteriledi hám jumıs gildiragi gúrekleri arasından shıǵıp ketken suyıqlıq o'miga jańa suyıqlıq keledi. Nasos kamerasına oraydan qoshma kúsh tásirinde suyıqlıqtıń keliwi nátiyjesinde basım artıp, suyıqlıq nasos kamerasınan aydaw trubasiga kóteriledi. Oraydan qoshma nasoslaming islewi sol principke tiykarlanǵan boladı.
Oraydan qoshma nasoslaming tiykarǵı bólimleri korpus, valga o'matilgan aylanıwshı jumıs dóńgelekleri boiib, valga bir yamasa bir nesha jumıs dóngelegi o'matish mum ashıw. Birinshi halda nasos bir dóngelekli yamasa bir basqıshlı dep ataladı. Ekinshi halda bolsa ol kóp basqıshlı dep ataladı. Bir basqıshlı oraydan qoshma nasoslar kishi basımlı nasoslar gruppasına tiyisli boiib, basımdı asırıw ushın valga bir neshe jumıs gildiragi ornatiladi. Bul halda basım jumıs gildiraklari neshe bolsa, shama menen sonsha artadı.
Ádetde, oraydan qoshma nasoslaming basqıshlami sanı on ekinen aspaydı.
Jumıs gildiragi suyıqlıqtıń aǵıwı ushın kanallar payda etiwshi gúrekler ornatilgen disk hám qaqpaqtan ibarat. Gúrekler, ádetde túrli (aldınǵa etilgen, keyin basıp egilgan hám radial) sırtqı kórinislerde boiadi. Oraydan qoshma nasoslarda ónim bolǵan basım jumıs gildiragining aylanıw tezligine bogiiq. Jumıs gildiragi menen korpus arasında úlkengine sańlaq boiib, eger korpus suyıqlıq menen toidirilmasa, gildirak aylanıwınan ónim bolǵan siyrekleniw suyıqlıqtı kóteriwge etarli boimaydi. Sol sebepli oraydan qoshma nasoslami jumısqa túsiriwden aldın onıń korpusı suyıqlıq menen toidiriladi. Nasostı toldirishda yamasa qısqa waqıtqa toqtaganida suyıqlıq oqib ketpewi ushın sorıw trubasining suwǵa batırılǵan bóleginde qaqpaq o'matilgan boiadi.
Oraydan qoshma nasoslaming basqa túrdegi nasoslardan tiykarǵı ústinligi ulaming ıqshamlıǵı bolıp tabıladı. Bul nasoslarda túrli inersiya kúshlerin payda etetuǵın ilgerilama-qaytma hárekettiń joq ekenligi sebepli ulaming tiykarı da ıqsham boiadi.Nátiyjede nasos hám oǵan tiyisli tıykardıń, xızmet hám remont jumıslarınıń ma`nisi kem boladi.
Ekinshiden, nasostıń tez-tez buzilib turıwǵa sebep boiadigan qaqpaqlar hám basqa túrli detallar bolmaydi.
Úshinshiden, háreket bir val arqalı berilip, quramalı uzatıwshı mexanizmlerdıń zárúrligi boimaydi.
Oraydan qoshma nasoslar basım kútá úlken boimasa da, sarp etiw úlken bolıwi zárúr boigan jaǵdaylarda isletiledi.