42. Gidravlika páni haqqinda túsinik hám aniqlamalar

43. Uzin hám qisqa trubalar
Trubalardıń geometriyalıq o'lshamlari (diametiri, uzınlıǵı ) ni málim sarpǵa iykemlestirip esaplaw yamasa berilgen basımda o'lshamlari berilgen trubalardıń sarp etiwlerin esaplaw trubalardı gidravlik esaplaw dep ataladı.
Gidravlik esaplaw waqtında trubalardıń uzınlıǵı yamasa esaplawdıń gidravlik shártlerine qaray, olar eki túrge bólinedi: uzın hám qısqa trubalar.
Unsha uzın bolmaǵan hám jergilikli qarsılıqları sezilerli bolıp, ulıwma qarsılıqtıń keminde 5 - 10% ni quraytuǵın trubalar qısqa trubalar dep ataladı

Trubalardı klassifikasiyalashga tiyisli sızılma
Bularǵa mısal etip, nasoslardıń sorıw trubaın, benzobakdan karbyuratorga benzin ótkeruvshi trubanı avtotraktor hám basqa apparatlar dvigatelarining may ótkeriwshi trubaların, gidrouzatmalardagi tutastiruvshi trubalar hám taǵı basqalardı keltiriw múmkin.
Ansha uzaq aralıqqa sho'zilgan hám gidravlik qarsılıqlarda kompleksinde tiykarǵı bólekti súykelisiw qarsılıgı shólkemlestirgen trubalar uzın trubalar dep ataladı. Bunday trubalarda jergilikli qarsılıqlar bólek esaplanbaydı hám súykelisiw qarsılıgınıń 5 - 10% iga teń dep qabıl etiledi. Bularǵa vodoprovod trubaları, neft hám gazlardı tarqatuvshi trubalar hám basqalar mısal boladı.
Trubalar islew sxemasına qaray eki túrge bólinedi ápiwayı ; quramalı trubalar. Ápiwayı trubalar hesh qanday tarmaqlarǵa iye bolmaǵan trubalar bolıp tabıladı. Quramalı trubalar bolsa bir nesha tarmaqlarǵa iye bolǵan trubalar bolıp tabıladı. Bunnan tısqarı, trubalar tupik hám jabıq trubalarǵa ajraladi`. Bir jóneliste suyıqlıq oqadigan trubalar tupik trubalar dep ataladı. Suyıqlıqtıń qandayda bir hám odan artıq jónelis boyısha beriw múmkin bolǵan trubalar jabıq trubalar dep ataladı. Jabıq trubalar ishonshli bolıp, onıń ayırım bólimleri buzilib, remontlaw dawamında da suw támiynatı toqtamaydi.
Joqarıda aytılǵanlardan tısqarı tranzit sarplı trubalar da ámeldegi bolıp, olarda suyıqlıq jol boyısha ózgermay qalıwı yamasa tegis bólistirilip barıwı múmkin.
Áwele ózgermeytuǵın diametrli ápiwayı truba alamız. Bunday truba izbe-iz jaylasqan bir qansha tuwrı truba bóleklerinen shólkemlesken dep qaraw múmkin.
Trubalar islew sxemasına qaray eki túrge bólinedi ápiwayı ; quramalı trubalar. Ápiwayı trubalar hesh qanday tarmaqlarǵa iye bolmaǵan trubalar bolıp tabıladı. Quramalı trubalar bolsa bir nesha tarmaqlarǵa iye bolǵan trubalar bolıp tabıladı. Bunnan tısqarı, trubalar tupik hám jabıq trubalarǵa ajraladi`. Bir jóneliste suyıqlıq oqadigan trubalar tupik trubalar dep ataladı. Suyıqlıqtıń qandayda bir hám odan artıq jónelis boyısha beriw múmkin bolǵan trubalar jabıq trubalar dep ataladı. Jabıq trubalar ishonshli bolıp, onıń ayırım bólimleri buzilib, remontlaw dawamında da suw támiynatı toqtamaydi.
Joqarıda aytılǵanlardan tısqarı tranzit sarplı trubalar da ámeldegi bolıp, olarda suyıqlıq jol boyısha ózgermay qalıwı yamasa tegis bólistirilip barıwı múmkin.
Áwele ózgermeytuǵın diametrli ápiwayı truba alamız. Bunday truba izbe-iz jaylasqan bir qansha tuwrı truba bóleklerinen shólkemlesken dep qaraw múmkin.