4-yo’nalish uchun maqola nega bolalar telefonga ruju qo’yishmoqda?

4-yo’nalish uchun maqola

NEGA BOLALAR TELEFONGA RUJU QO’YISHMOQDA?

Hozirgi kunda juda ko’plab bolalar vertual olamga ruju qo’ymoqda. Ular hozirda telefonda otishma, zo’ravon sahnali o’yinlarni berilib o’ynamoqdalar. Bazi ota-onalar farzandlarini bu qaramlikdan to’xtata olmay qiynalmoqda. Buning barchasi ota-onalarga bog’liq bo’lishi mumkin.

Afssuski, hozirda ko’plab ota-onalar farzandlariga kam e’tibor berishadi. Yoki o’zlari ham farzandlariga huddi o’rnak bo’lgandek, telefondan bosh ko’tarmaydi. Buning ortidan esa bolalar telefonga ruju qo’yib bormoqda. Buning asosiy sababi shundaki, telefonda bolalar uchun har doim vaqt, ma’lumot va zerikishlarini ketkazish uchun mashg’ulot topiladi. Bolalar har telefon o’ynashni boshlaganida telefon ularga “mazmunli vaqt o’tkazish” uchun o’yin o’ynash imkonini beradi. Ota-onalar esa bolalarga e’tibor berib, uning tasavvurlari bilan qiziqish o’rniga uning qo’liga telefon berishsa, bola haddan tashqari telefonga qaram bo’lib qoladi. Ya’ni, telefonga o’rganib qoladi. Shuning uchun ota-onalar farzandlariga avvallo e’tibor berishlari zarur.
Hozirda ko’p bolalar asosan PUBG o’ynashmoqda. Shuning uchun bolalarni nazoratga olish davr talabiga aylanib bormoqda. Nazoratsizlik oqibatida esa bolaning hayoti butunlay vertual olam bilan yashaydbog’lana boshlaydi.
Bolaning vertual olamga qaramligi ko’plab ota-onalarning dolzarb muammolariga aylangan. Mazkur holatni qanday qilib oldini olish mumkin?
Holat bo’yicha 6 ta usulda oldini olish taklifini beramiz:

1. 
   Bolaga e’tibor berish;
   
2. 
   Uning tuyg’ulari bilan qiziqish;
   
3. 
   Farzandi uchum ko’proq vaqt ajratish;
   
4. 
   U bilan dildan suhbat qurish;
   
5. 
   Uning har bir ishini o’yin tariqasida olib borish;
   
6. 
   Uning vaqtini to’g’ri taqsimlash va e’tiborini biron foydali mashg’ulotga yoki o’qishga qaratish:
   

BOLAGA E’TIBOR BERISH.
Bolalarning nima bilan shug’ullanayotganlariga e’tibor berish va ularga “nima qilyapsan, nega bunday qilyapsan, buning qanday foydasi bor?” kabi mazmundagi savollarni berish lozim. Agar bola gapga quloq solmasa, uni urushib hafa qilgan befoyda.


UNING TUYG’ULARI BILAN QIZIQISH.
Bolalarning har bir o’ylayotgan hayollari bilan qiziqish, ma’qullash, tavsiya bera olish va shunga qarab ish tutish lozim. Bolaga ishonish va uni o’ziga anglatish kerak.Agar xato qilsa uni yomonlash kerak emas, aksincha unga ikkinchi imkoniyatni bergan ma’qul. Uni tergash orqali, aksincha u mana shuni qilishga battar qiziqishi ortaveradi.

UNGA KO’PROQ VAQT AJRATISH.
Ba’zi ota-onalar ish bilan band bo’lib farzandlariga haddan ziyod kam vaqt ajratishadi. Shunday ota-onalar ishlayotgan ishlaridan vaqtinchalik ta’til olib, bolalariga nisbatan ko’proq vaqt ajratishlari lozim.
U BILAN DILDAN SUHBAT QURISH.
So’zimiz boshida keltirib o’tganimizdek, bolalarga “nima qilyapsan, nima uchun bunday qilyapsan, buning qanday foydasi bor?” degan savollar javobiga qarab, u bilan dildan suhbatlashish, uning e’tiqodini mustahkamlash bo;yicha tarbiyaviy nasihatlar berish kerak.
UNING HAR BIR ISHINI O’YIN TARIQASIDA OLIB BORISH.
Bolaning har bir ishi zerikarli o’tsa, bola ishlardan, mashg’ulotlardan zerikishni boshlaydi. Keyin u ish yoki mashg’ulotlardan ko’ra telefon bilan vaqt o’tkazishni ma’qul ko’radi. SHuning uchun uning har bir ishini o’yin tarzida olib borish kerak.
UNING E’TIBORINI BIROR FOYDALI MASHG’ULOTGA QARATISH.
Afsuski, juda ko’plab tengdoshlarimiz vertual olamga tobe’ bo;lib borishmoqda. Bu qaramlikni bartaraf etish uchun uni o’zi qiziqqan yo’nalishdagi foydali mashg’ulotga jal qilish lozim. Masala, tanlovlarda qatnashtirish, she’r yodlatish, turli to’garaklarga berish, kitob mutolaasiga undash va yana shunga o’hshash bir qancha mashg’ulotlarni qo’llash zarur.
Mana shu aytilgan tavsiyalarga amal qilish orqali bolalar kelajagi vertual olam tahdidlaridan himoyalanadi. Hozirgi zamon bolalari juda aqlli, ularga virtual olamning foyda va ziyoni haqida har doim tushuntitb borishi, vertual olamdan foydalanish tartibida o’zlari namuna bo’la olishlari kerak. Bolalarga baqirib, qo’rqitib, kamsitib, urib, mahrum qilib hech narsaga erishib bo’lmaydi. Ularga nisbatan qo’llanilgan har qanday zo’ravonlik ularning ruhiyatini sindirib, psixologik muammolarga duchor qilishi mumkin.

TOSHKENT SHAHAR CHTEPA TUMANI 116-SONLI I.D.U.M.NING

6-“Z”SINF O’QUVCHISI BAHODIROVA DILOROM.