4-variant. – Topshiriq

Xiva xonligining aholisi 350 – 500 ming kishidan iborat edi.


Xorazmiylarning qadimiy o`troq aholisining asosiy qismi o`zlarini sartlari yoki tatlar deb yuritishdi. Bular asosan qipchoq, qanglilardan iborat edi. orenburg va Astraxan orqali Rossiya bilan olib borilgan barcha tashqi va ichki savdo ularning qo`lida edi. biroq aholdining ana shu guruhi eng huquqsiz hisoblangan. Qoraqalpolar 100 ming kishi edi. 1850 yilda ular 20 ming kishidan iborat edi, qolganlari Buxoro xonligiga ko`chib ketgan.


Xiva xonligida dehqonchilik qilish mushkul edi. Yerlar Amudaryodan olingan katta kanallar orqali sug`orilgan. Sug`orish hayvonlar harakati vositasida ishlatiladigan chig`irlar yordamida amalga oshirilgan.


Xivada yerlarning ko`p qismi (qariyb yarmi) xon va uning qarindoshlariga tegishli edi. qolgan yerlar davlat ixtiyorida edi.


Xivada ham ma’muriy boshqaruv Buxoro xonligiday tuzilgan.


1884 yili Xiva xonligini davlat tarkibiga kiritish uchun kurash boshlandi. Bu sulolaga Inoq Muhammadning nabirasi Eltuzar asos solgan bo`lib, u 1804 yili xon unvonini olgan edi. Eltuzarning ukasi Muhammad Rahimxon 1 (1806 - 1828) bu sulolaning eng yirik namoyandalaridan biri edi. u soxta xon Abdulg`ozixonning hokimiyatini tiklash bilan o`z nufuzini oshirdi. Bu kurash shafqatsizlik bilan kechdi, oqibatda ko`plab qabila boshliqlari o`ldirildi, yoki Buxoroga qochdi.


Muxammad Rahimxon ma’muriy va soliq islohotlarini o`tkazdi. Bojxona tashkil qilindi, oltin va kumush tanga zarb qila boshladi. Keyin asta – sekin mayda bekliklar bo`ysindirildi, 1811 Orol atrofidagi qabilalar bo`ysundi, XIX asr boshlarida esa qoraqalpoqlar.


Turkmanlarni ham itoatda tutdi.


Sirdaryo bo`ylaridagi qozoqlarni ham buysundirishga harakat qildi, lekin ular allaqachon rus tobeligiga o`tishgan edi.


Muxammad Rahimxon vafotidan so`ng uning o`g`li Olloqulixon (1825 -1842) taxtga chiqdi. Bu davr o`zaro urushlarga boy bo`ldi.