4-variant. – Topshiriq

XIX asr o`rtalarida xonlikdagi barcha aholining umumiy soni chamasi 2,5 min kishidan ortiq bo`lgan.


Mamlakat tepasida turgan mang`it sulolasi va unga yaqin ko`chmanchi o`zbeklar imtiyozli o`rinda edi. Buxoro amaldorlarining aksariyati o`zbeklar edi. Ular o`zlarini "oqsuyaklar" deb atashar, mahalliy turkiy tilli aholi esa "sartlar" deb yuritar edi. Sartlar Xivaning eng ko`p sonli aholisi hisoblanardi. (Bu nom etnik nom emas, sart – o`troq, shaharlik, savdogar degan ma’nolarni anglatgan).


Saidlar (payg`ambar Muhammad allayhissalomning uch xalifsasi avlodlari yoki sohta avalodlari) nomini olgan arablar guruhi ham imtiyozli qatlamga mansub edi.


Hind, juhud va shu kabi g`ayridinlar juda kamsitilardi. Hindlar yo choy sotishar yoki sudxo`rdik qilishardi.


Juhudlar esa gazlama bo`yashar, poyafzalni ta’mirlashar va shunga o`xshash ishlarni bajarishardi.


Boshqaruv va moliya ishlariga kelsak, o`z siyosiy tuzulishiga ko`ra O`rta Osiyo xonliklari YAqin Sharqning boshqa musulmon davlatlariga (Turkiya, Eron, Misr) mutlaqo o`xshamas edi.


XIX asrda Buxoro xonligiga amir hokimlik qilgan. (arbacha bu unvon payg`ambar Muxammadning noibi – xalifa boshqaradigan yaxlit musulmon davlati viloyatlaridan birinigina hokimi ekanini anglatadi).


Oliy ma’muriy hokimiyat qushbegiga taalluqli edi, chunki u katta (bosh) vazir hisoblanar edi. U Buxoro viloyatini (tuman) hokimi ham bo`lgan.


Amirga eng yaqin kishi qozikalon bo`lib, uni amir tayinlardi. Qozi shariat aqidalariga qarab ish olib borgan, uning qarori qat’iy bo`lib, shikoyatga o`rin yo`q. Murakkab xollardagina qozi ishni ulamolar hukmiga havola etgan. O`lim jazosi uchun qozi amirning ruxsatini olishi kerak bo`lgan. Hukm darhol ijro etilgan. jazo turlari: jarima solish, qamoq, darra urish, qo`l yoki oyoq barmoqlarini kesish (ug`rilik uchun) va qizib turgan yoqqa tiqish. Katta gunoh qilganlarni baland minoralardan tashlaganlar.