4-mavzu. Ta’lim jarayonini loyihalashtirish

texnologik xaritalarda
o‘z o‘rnini topadi. 
Darsning texnologik xaritasi dars darayonining har bir bosqichida o‘qituvchi va 
o‘quvchilar faoliyatining vaqt meyorlari bo‘yicha taqsimlanishini belgilash uchun 
ishlatiladi [39, 42, 84]. 
Bugungi kunda zamonaviy dars loyihasini tuzish muammo hisoblanadi. 
O‘qituvchi darsga tayyorlanish jarayonida DTS talablarini ro‘yobga chiqarish 
uchun qanday asosiy holatlarni hisobga olishi lozim? 
Menimcha, ta’lim jarayonidagi barcha ishtirokchilar o‘rtasidagi o‘zaro 
faoliyatni, hamkorlikni rejalashtirishning zamonaviy shakli, zamonaviy darsning 
eng yaxshi ifodasi texnologik xaritada o‘z aksini topadi. 
Texnologik xarita o‘qituvchi uchun quyidagi imkoniyatlarni yaratadi: 

o‘quv jarayonida fanni o‘rganish, o‘zlashtirish uchun o‘quv materiallarini 
bir butun, tizimli, loyiha ko‘rinishida ifodalash; 

ilgaridan ko‘zlangan maqsadga erishish uchun amalga oshiriladigan 
faoliyatni 
ketma-ket 
ifodalash, 
darsning 
barcha 
qismlarini 
mukammal 
rejalashtirish; 

o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatini muvofiqlashtirib borish; 

pedagogik faoliyat subyektlarini bir vaqtdagi barcha harakatlarini 
moslashtirish, turli variantlaridan eng maqbulini tanlash; 

ta’lim jarayonida o‘quvchilarni mustaqil ishlash faoliyatiga undash; 

DTSda aks etgan rejalarni amalga oshirish; 

---


mavzu va mavzu qismlari bo‘yicha o‘quvchilarni aniq, unumli o‘quv 
faoliyatiga undash; 

mavzuni o‘zlashtirish jarayonida maqsaddan toki oxirgi natijagacha ish 
jarayoni ketma-ketligini loyihalashtirish; 

mavzuni o‘zlashtirishning har bir bosqichida o‘quvchilar o‘zlashtirishini 
rejalashtirish va loyihalashtirish; 

ta’lim natijalarini qo‘yilgan maqsadga mosligini aniqlash; 

ta’lim sifatini oshirish. 
O‘qituvchi tomonidan tuzilgan darsning texnologik xaritasi quyidagi 
savollarga javob berishi lozim: 
1)
Qanday faoliyatlarni amalgan oshirish lozim; 
2)
Dars qanday bosqichlardan tashkil topadi; 
3)
Dars bosqichlariga qancha vaqt ajratish lozim; 
4)
O‘quvchilar qanday faoliyatlarni amalga oshiradilar; 
5)
Darsning har bir bosqichi qanday natija berishi lozim; 
Darsda qanday vosita, qaysi pedagogik texnologiya, metod va qanaqa 
ta’lim texnologiyalaridan foydalaniladi va h.k. 
Darsning bosqichlari dars turlariga qarab ajratiladi. Bizga ma’lumki, 
darsning: 
1.
Yangi mavzuni o‘zlashtirish darsi; 
2.
Mustahkamlash darsi; 
3.
Takrorlash va umumlashtirish darsi; 
4.
Nazorat va baholash darsi 
5.
Aralash dars; 
6.
Xatoliklar bilan ishlash va h.k.turlari mavjud 
Yuqoridagi dars turlariga qarab, dars bosqichlari quyidagicha bo‘lishi 
mumkin: 

Kirish qism; 

Tashkiliy qism; 

O‘quvchilarni faollashtirish; 

---


Yangi bilimlarni egallash; 

O‘tilgan mavzuni mustahkamlash; 

O‘rganilganlarni nazorat qilish; 

O‘rganilganlarni qo‘llash; 

Umumlashtirish va tizimlashtirish; 

Nazorat va o‘z-o‘zini nazorat; 

Kamchiliklarni tuzatish (korreksiya); 

Uyga vazifa berish; 

Mashg‘ulotni yakunlash va h.k 
Darsning texnologik xaritasi: 

o‘quv jarayonini DTS talablariga mos rejalashtirish; 

o‘qituvchi faoliyati natijalarini ko‘rsatish 

yosh o‘qituvchilarga metodik yordam berishni ta’minlaydi. 
Bugungi kungacha pedagoglar uchun texnologik xaritani yagona formasi 
mavjud bo‘lmay, xilma-xil ko‘rinishlardan foydalaniladi. Masalan, 
1-shakli
Dars 
bosqichlari 
Davomiyligi 
O‘qituvchi 
faoliyati 
O‘quvchi 
faoliyati 
O‘quv-metodik 
materiallar 
 
2-shakl [39,42].
Fanni nomi_______ guruh____________ sana __________ 
Mavzu_________________________________________________ 
Maqsad: a) ta’limiy_______________________________________ 
b) tarbiyaviy_______________________________________ 
g)rivojlantiruvchi_________________________________ 
Darsning turi______________________________________________ 
Asosiy tushuncha va iboralar__________________________________ 
Fanlar aro aloqalar________________________________________ 

---

O‘qitish vositalari____________________________________________ 
Dars shiori_________________________________________________ 
Har qanday loyihalashtirilgan dars yakunida o‘qituvchi quyidagi natijaga 
erishishi kerak: 
1.
O‘quvchilarda fanga xos bilimlarni egallashiga; 
2.
Fanlar aro aloqa, integratsiya, metapredmetlikni vujudga keltirishga; 
3.
Shaxsiy fazilatlarni shakllantirishga. 
Informatika fani o‘qituvchisining o‘quv jarayonida o‘quv faoliyatini olib 
boradi. O‘quv faoliyatini loyihalashtirishdan maqsad shundaki informatika 
o‘qituvchisi: 

o‘quv faoliyatini mustaqil tashkil etishga, 

o‘z xohishlari bilan bilimlarni har xil manbalardan qidirib topishga; 

ilgari egallagan bilimlarni amaliy jarayonda qo‘llashga; 

ilmiy tadqiqotchilik mahoratlarini shakllantirishga; 

o‘qituvchilik faoliyatini tashkil etishda mustaqil qaror qabul qilishga; 

turli o‘quv faoliyatlarida qobiliyatlarini namoyon etishga o‘rganadilar 
Shuningdek, muammolarni aniqlash, bartaraf etish mahorati, axborot 
yig‘ish, kuzatish, sinash, tahlil qilish, faraz qilish, umumlashtirish, tizimli fikrlash 
kabi qobiliyatlar shakllanadi. 
