|
SPORT INSHOOTLARINING TURLARI
Maxsus Kompleks ochiq yopiq ochiq yopiq Sport turlari bo'yicha maydonlar. Futbol maydoni. Regbi,chim ustida xokkey, ot sporti, kamondan o‘q otish maydonlari. Yengil atletika yoMagi. Ochiq suzish havzasi, o‘q otish tiri va h.k. Sport zallari. Suzish havzalari. Manejlar, velodromlar, 0 ‘q otish tirlari. Shaxmat, shashka klublari. Tennis korti. Stadionlar sport yadrosi, komleks maydonlar, kompleks suzish havzalari, zamonaviy ko‘p kurash, eshkak eshish kanali, yaxtklublar, suv sporti bazalari. Yopiq stadion, Sport saroylari, Ko‘p zalli sport majmualari. Kompleks binolarda universal sport zallar. Yopiq va yarim ochiq tirlar.
Sport o‘yinlari uchun quriladigan maydonlar tekislikdagi inshootlar guruhiga kirib, ular maxsus qoplama, belgilar va jihoz- larga ega. Qurilish ishlarini boshlashdan oldin, eng avvalo, o‘yin maydoni joylashadigan yeming zax bo‘lmasligi va u yerdagi tuproq zichligiga e’tibor qaratish hamda o‘yin maydoni kengligi amaldagi sport qoidalari va o‘tkaziladigan musobaqa Nizomiga muvofiq kelishi o‘rganilishi kerak. Qurilish maydonining kengligi o‘yin maydoni kengligidan katta boiib, unga xavfsizlik zonasi ham kiradi. 0 ‘yin maydonchalari alohida va aralash joylashgan boMishi mumkin. Ayrim bir sport turi uchun bir necha maydoncha bir joy- da joylashtirilishi mumkin. 0 ‘yin maydonini rejalashtirish vaqtida maydonchaninig bo‘yiga o‘tkaziladigan o‘rta chiziqqa (o‘q) quyosh yorugMigi o‘yin vaqtida yon tomondan tushishini inobatga olish kerak. Bir joyga bir necha voleybol, basketbol yoki boshqa bir turdagi maydonchalami joylashtirish zarur bo‘lib qolsa, u holda ulaming faqat uchdan bir qismini ekvator chizig‘i bo‘ylab joylashtirish kerak. Ko‘p qavatli uylar mavjud joylarda maydonlarini uylaming sharq tomoniga maydon ekvator chizig‘i bo‘ylab joylashtirish mumkin. Bunda kunning har qanday vaqtida quyosh nuri o‘yinga va o‘yinchilarga xalaqit bermaydi. Notekis joylarda o‘yin maydonchasi qurish uchun avval ular- ni tekislash zarur. Tekislashda u joyning tuzilishiga, yer relyefini buzmasdan suv, suv drenajlari qurilishi hisobga olingan bo‘lishi kerak.
0 ‘yin maydonlari qoplamasi tekis, yumshoq to‘pning yaxshi sakrashini ta’minlaydigan, suv o‘tkazuvchan va ichkarida nam saqlaydigan, har qanday ob-havo sharoitiga chidamli hamda iqti- sodiy tomondan maqbul bo‘lishi kerak. Maydonchalaming maxsus qoplamasi yer tuzilishi va ob-havo sharoitiga bog‘liq bo‘ladi. Loy tuproqli yerlar juda ham yomon suv o‘tkazuvchan bo‘ladi. Bunday yerlarda maydoncha shag‘al tosh- lar yotqazish asosida quriladi. Agarda qumloq va yarim qumloq yerlar bo‘lsa, suvni yaxshi shima olishini hisobga olib, qoplama boMishi mumkin. 0 ‘yin maydonlariga yer osti suvi yaqin bo‘lsa, qor-yomg‘ir suvlari to‘planib qolish xavfi bo‘lgan taqdirda suvlami qochirish uchun maxsus drenajlar o‘tkazish maqsadga muvofiq. Yaxshi suv o‘tkazuvchan qoplamalar uchun har bir tuproqdan, tabiiy va sun’iy aralashma tayyorlanadi. Aralashma tarkibi mavjud tuproqlar, yer va ob-havo sharoitiga qarab belgilanadi. Sopol aralashma eng mustahkam va uzoq saqla- nadi. Bu tennis kortlarida ko‘proq ishlatiladi. Bunday qoplama to‘p yaxshi sakrashi, o‘z yo‘nalishini o‘zgartirmasligi bilan ajralib turadi.
Agarda maydoncha qurilishi zarur bo‘lgan joy o‘ta qumloq yoki loy bo4 Isa, bu joyga toza tuproq yoki qumli tuproq aralashmasi 2-10 sm qalinlikda to‘kilib, yaxshilab aralashtirilishi kerak, undan keyingina qurilishni boshlash mumkin.
15-rasm. Toshkentdagi «Paxtakor» markaziy stadioni (hozirgi kundagi ko‘rinishi).
Toifaga (kategoriyaga) kirmaydigan sport inshootlari ham mavjud. Bulardan biri Janubiy Amerikadagi eng yirik futbol sta- dionlardan biri - Marakana 1950-yilda qurilgan.
Sport inshootlarining toifalari jismoniy tarbiya va sport qo‘mitalari tasdiqlangan koTsatkichlariga mos ravishda belgilanadi. I va II toifalami respublika sport qo‘mitalari, qolganlarini viloyat va tuman qo‘mitalari belgilaydi. Respublikamizda hozirda xalqaro standart miqyosidagi sport inshootlari juda ko‘p qurilmoqda. Ko‘pgina sport inshootlari faqat- gina shaharlarda qurilibgina qolmasdan, balki tuman va viloyat markazlari va qishloqlarda qurilmoqda. Odamlami ommaviy jismoniy tarbiya va davolash markazlariga jamlab, yoshlami ishga va Vatan himoyasiga tayyorlamoqda.
Mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportning moddiy-texni- ka bazasini rivojlantirish yuzasidan katta ishlar amalga oshirildi. Xususan, Toshkent, Namangan, Jizzax, Farg‘ona, Buxoro, Xo- razm, Andijon, Samarqand, Guliston va boshqa shaharlarda stan- dartlarga javob beradigan qator sport majmualari qurildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
