4-mavzu: shisha, shisha buyumlarning xossalari reja



Download 453,59 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/4
Sana30.03.2022
Hajmi453,59 Kb.
#518586
  1   2   3   4
Bog'liq
4-SHISHA, SHISHA BUYuMLARNING XOSSALARI



4-MAVZU: SHISHA, SHISHA BUYuMLARNING XOSSALARI 
 
REJA:
 
1. SHisha buyumlarining xossalari
2. SHisha oynasi materiallari 
3. SHisha ishlab chiqarish uchun xom ashyo 
4. SHisha ishlab chiqarish asoslari 
Hozirgi asrda texnologiyaning jadal rivojlanishi xossalari, turi va maqsadi 
jihatidan farq qiluvchi turli xil materiallar va mahsulotlarning mineral 
eritmalaridan ishlab chiqarishni rivojlanishiga olib keldi. 
So’nggi yillarda maxsus turdagi Qurilish va texnik oynalarni, shningdek issiqlik 
izolyatsiya materiallarini ishlab chiqarish jadal rivojlanmoqda. SHisha bloklar
shaklli shisha va shisha bo’linmalar ishlab chiqarish keng tarqaldi. 
SHisha bloklardan foydalanish binolarning issiqlik yo’qotilishini bir qavat 
shisha bilan solishtirganda 2 martadan ko’proq kamaytirishga imkon beradi. 
SHisha va uning xossalari. 
SHisha- yopishqoqligi asta-sekin ortishi natijasida qattiq jismlarning mexanik 
xussiyatlariga ega bo’lgan va larning syuqligi va shishasimon holatga o’tish 
jarayoni qat’iyan o’zgarishi kerak bo’lgan kimyoviy tarkibi va qotish harorati 
oralig’idan qat’iy nazar, eritmalar natijasida olingan barcha amorf jismlardir. 
Moddaning shishasimon holatining alomatlari aniq yerish nuqtasi yo’qligi, bir 
xillik va izoturopiya. 
SHisha holatida ko’plab moddalarni olish mumkin. 
SHisha shisha hosil qiluvchi oksidlarni SiO
2
, P
2
O
5
va B
2
O
3
ni hech qanday 
qo’shimchalarsiz yaratishga qodir. Ammo, aksariyat hollarda, shisha ishlab 
chiqarish uchun xom ashyo, tarkibida shisha hosil qilvchi oksiddan tashqari, har xil 
qo’shimchalar mavjud bo’lgan ko’pkomponentli zaryaddir. 
Qurilishda ular deyarli faqat silikat oynadan foydalanadilar, ularning asosiy 
komponenti kremniy dioksidi SiO
2

SHisha kimyoviy formlada ifodalanishi mumkin bo’lgan ma’lum bir kimyoviy 
tarkibga yega bo’lgan modda yemas, shuning uchun shisha tarkibi an’anaviy 
ravishda oksidlarning yig’indisi sifatida ifodalanadi. 
Qurilish oynalarining tarkibi, turiga va maqsadiga qarab, oksidlarni o’z ichiga 
oladi (vazn bo’yicha%): SiO
2
- 64-73,4; Na
2
O
3
- 10-15,5; K
2
O - 0-5; SaO - 2,5-
26,5; MgO - 0-4,5; Al
2
Oz - 0-7,2; Fe
2
O
3
- 0-0,4; SO
3
- 0-0,5; V
2
O
3
- 0-5. 
Oksidlarning har biri eritish jarayonida va oynaning xussiyatlarini 
shakllantirishda rol o’ynaydi. 


Natriy oksidi erish nuqtasini pasaytirib, eritish jarayonini tezlashtiradi, ammo 
shishaning kimyoviy qarshiligini pasaytiradi. 
Kaliy oksidi porlashni qo’shadi va nur o’tkazilishini yaxshilaydi. 
Kaltsiy oksidi shishaning kimyoviy qarshiligini oshiradi. 
Alyuminiy oksidi shishaning mustahkamligini, issiqlik va kimyoviy qarshiligini 
oshiradi. 
Bor oksidi shishani eritish tezligini oshiradi. Optik shisha va kristallni olish 
uchun zaryadga qo’rg’oshin oksidi kiritiladi, bu esa sinish ko’rsatkichini oshiradi. 
SHisha ishlab chiqarish jarayonida va ayniqsa uni sovtish bosqichida shunday 
tuzilish paydo bo’ladi, bu suyuqlik eritmasi zarralarining to’liq buzilishi va kristall 
holatdagi moddaning zarralarini to’liq tartiblashi o’rtasida oraliq sifatida 
tavsiflanishi mumkin. SHishada faqat zarrachalarning qisqa diapazonli tartibi 
kuzatiladi, bu uning izotropik xususiyatini belgilaydi. 
Oddiy kurilish silikat shishasining zichligi - 2,5 g/sm3.
Turli xil qo’shimchalarning tarkibiga qarab, maxsus shishaning zichligi 2,2 
dan 6,0 g/sm
3
gacha bo’ladi. 
SHisha izolyatsion buyumlarining zichligi 15-600 kg/m3 oraligida o’zgarib 
turadi. 
SHishaning mustahkamligi va deformatsiyasi. SHishaning cho’zilishdagi 
nazariy-xisobiy mustaxkamligi 12000 MPa, texnikaviy - 30-90 MPa, bu shishada 
mikrobirxilemaslik, mikroyoriqlar, ichki kuchlanishlar va boshqa begona modda 
mavjudligi bilan izohlanadi. 
SHishaning siqilishdagi mustaxkamligi 600-1000 MPa va undan ortiq bo’lishi 
mumkin. Diametri 4-10 mikron mkm bo’lgan shisha tolasining mustaxkamligi 
1000-4000 MPa. SHishada plastik deformatsiya mavjud yemas. 
Mo’rtlik shishaning asosiy kamchiligi bo’lib, zarbaga qarshilik ko’rsatmaydi. 
Oddiy shishaning zarbga mustaxkamligi atigi 0,2 MPa. 
SHishaning optik xususiyatlari muhim bo’lib, nur o’tkazvchanligi (shaffoflik), 
yorug’likning sinishi, aks etishi va tarqalishi ko’rsatkichlari bilan tavsiflanadi. 
Oddiy silikat shisha spekturning barcha ko’rinadigan qismidan nurni o’tkazadi 
lekin ulьturabinafsha va infraqizil nurlarni o’tkazmaydi. SHishalning nur o’tkazish 
koeffitsienti 0,89 ga yetadi. 
SHishalarning issiqlik o’tkazvchanligi 0,5-1,0 Vt/(m°C) oraligida. Issiqlik 
izolyatsiyalovchi shisha materiallarning issiqlik o’tkazvchanligi 0,032-0,14 Vt 
/(m°C), xona haroratidagi issiqlik quvvati 0,63-1,5 kJ/(kg°C) ga teng. 
SHishaning ovoz izolyatsiyasi qobiliyatiga nisbatan yuqori, 1sm qalinlikdagi 
shishaning ko’rsatgichi yarim g’isht devori qalinligiga to’g’ri keladi - 12 sm. 
SHishaning kimyoviy qarshiligining tarkibiga bog’liq. Silikat shisha yuqori 
ximiyaviy chidamlilikka ega. 



Download 453,59 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish