4-Mavzu. Ommaviy qirg’in qurollar, ularning ta`sir xususiyatlari va talafotlari. Reja

Yorug’lik nurlanish deganda elektromagnit nurlar tushunilib, unga ultrabinafsha, infraqizil va ko’rinadigan nurlar kiradi. Bunda nurlanishning manbaisi yadro portlaganda hosil bo’ladigan yarqirashdan, Yani yuqori haroratli yadro zaryadi, havo, tuproq va toshdan iborat. Yorug’lik nurlanishining ta’sir etish vaqti yadro qurolining quvvatiga bog’liq. Quvvat oshgan sari bu omilning ta’siri ham ortib boradi.
Yorug’lik nurlanish omili ta’sirida odamlarning ochiq qolgan joylari kuyadi, ko’zi xiralashadi, hayvonlarning junlari kuyadi va engil yonuvchan materiallar yonib ketadi.
Yorug’lik nurlanishning ta’sir ko’rsatkichi, bu nurli impuls hisoblanadi. (V nur) joulda o’lchanadi. Yani, SI tizimi bo’yicha
1 kal/sm²=4,2 •104 dj/m²
Yorug’lik impul’s portlash turiga va atmosfera sharoitiga bog’liq.
Yorug’lik impul’s ta’sirida kuyishning turli darajalari 1-jadvalda ko’rsatilgan.
1-jadval
Turli darajadagi teri kuyishiga yorug’lik impul’s miqdorini bog’liqligi, kal/sm

Kuyish darajasi	Aslahaning quvvati (ming tonna hisobida)				Kiyim ostidagi teriga ta’siri
	1	10	100	1000	Yozgi	Qishki
Birinchi	2,4	3,2	4	4,8	6	35
Ikkinchi	4	6	7	9	10	40
Uchinchi	6	9	11	12	15	50
To’rtinchi	>8	>9	>1	>2	>15	>50

Kuyish darajasiga qarab turli tan jarohatlari kuzatiladi.
I darajali kuyishda terini usti qizarib jarohatlangani kuzatiladi;
II darajali kuyishda esa terini ustida suvga to’lgan puffakchalar paydo bo’ladi;
III darajali kuyishda terining chuqur qismlarida kuyish sodir bo’ladi;
IV darajali kuyishda teri qorayib ketib, teri osti to’qimalar juda qattiq jarohatlanadi.
Odamlar II va III darajali kuyganida ishga yaroqsiz hisoblanadilar.
Yorug’lik nurlanish omillaridan saqlanish uchun: o’z vaqtida ogohlantirish, himoya inshootlarida, tabiiy chuqurliklarda saqlanish, shaxsiy himoya vositalaridan va yong’inga qarshi omillardan foydalanish darkor.