4-mavzu. Axborotlarni stenografik himoyalash

Kompyuter stenografiyasi istiqbollari
Kompyuter stenografiyasi rivojlanishi tendentsiyasining tahlili shuni ko‘rsatadiki, keyingi yillarda kompyuter stenografiyasi usullarini rivojlantirishga qiziqish kuchayib bormoqda. Jumladan, ma’lumki, axborot xavfsizligi muammosining dolzarbligi doim kuchayib bormoqda va axborotni himoyalashning yangi usullarini qidirishga rag‘batlantirilayapti. Boshka tomondan, axborot-kommunikatsiyalar texnologiyalarining jadal rivojlanishi ushbu axborotni ximoyalashning yangi usullarini joriy qilish imkoniyatlari bilan ta’minlayapti va albatta, bu jarayonning kuchli katalizatori bo‘lib umumfoydalaniladigan Internet kompyuter tarmogining juda kuchli rivojlanishi hisoblanadi.
Hozirgi vaqtda axborotni himoyalash eng ko‘p qullanilayotgan soxa bu — kriptografik usullardir. Lekin, bu yo‘lda kompyuter viruslari, «mantiqiy bomba»lar kabi axborotiy qurollarning kriptovositalarni buzadigan ta’siriga bog‘liq ko‘p yechilmagan muammolar mavjud. Boshka tomondan, kriptografik usullarni ishlatishda kalitlarni taqsimlash muammosi ham bugungi kunda oxirigacha yechilmay turibdi. Kompyuter steganografiyasi va kriptografiyalarining birlashtirilishi paydo bo‘lgan sharoitdan qutulishning yaxshi bir yo‘li bular edi, chunki, bu holda axborotni himoyalash usullarining zaif tomonlarini yo‘qotish mumkin.
Shunday qilib, kompyuter stenografiyasi hozirgi kunda axborot xavfsizligi bo‘yicha asosiy texnologiyalardan biri bo‘lib hisoblanadi.
Kompyuter stenografiyasining asosiy vazifalari
Zamonaviy kompyuter stenografiyasining asosiy holatlari quyidagilardan iborat:
• yashirish usullari faylning autentifikatsiyalanishligini va yaxlitligini ta’minlashi kerak;
• yovuz niyatli shaxslarga qo‘llaniluvchi steganografiya usullari to‘liq malum deb faraz qilinadi;
• usullarning axborotga nisbatan xavfsizlikni ta’minlashi ochik uzataladigan faylning asosiy xossalarini stenografik almashtirishlar bilan saqlashga va boshqa shaxslarga noma’lum bo‘lgan qandaydir axborot — kalitga asoslanadi;
• agar yovuz niyatli shaxslarga xabarni ochish vaqti ma’lum bo‘lib qolgan bo‘lsa, maxfiy xabarning o‘zini chikarib olish jarayoni murakkab xisoblash masalasi sifatida tasavvur qilinishi lozim.
Internet kompyuter tarmog‘ining axborot manbalarini tahlili quyidagi xulosaga kelishga imkon berdi, ya’ni hozirgi vaqtda stenografik tizimlar quyidagi asosiy masalalarni yechishda faol ishlatilayapti:

• 
  konfidentsial axborotni ruxsat etilmagan kirishdan himoyalash;
  
• 
  monitoring va tarmoq zaxiralarini boshqarish tizimlarini yengish;
  
• 
  dasturiy ta’minotni nikoblash;
  
• 
  intellektual egalikning ba’zi bir turlarida mualliflik huquqlarini himoyalash.