4-мавзу: Аҳоли ва ҳудудларни табиий хусусиятли фавқулодда вазиятлардан муҳофаза қилишни ташкил этиш. Режа

Чўчқаларнинг классик ўлати – вирусли касаллик. У билан фақат уй ва ёввойи чўчқалар касалланади. Инфекция манбалари – касалланган ва касал бўлиб ўтган чўчқалар. Ўлат йилнинг ихтиёрий вақтида, кўпроқ кузда учрайди. Даволаш усуллари ишлаб чиқилмаган. Шу сабабли касалланган ҳайвон зудлик билан ўлдирилиб, ёқиб юборилади.
Қушларнинг сохта ўлати – товуқсимонлар оиласига мансуб қушларнинг вирусли касаллиги. Нафас олиш, овқат ҳазм қилиш органлари, марказий нерв тизимининг зарарланиши билан намоён бўлади. Касаллик манбаи – вирусларни барча ажратмалари, тухуми ва нафаси билан ажратувчи касал ёки касал бўлиб ўтган қушлар. Инкубация даври 24 с. Зарарланиш кўпроқ ем, сув, ҳаво орқали, одатда куз-ёз даврида юз беради. Ўлим кўрсаткичи – 60-90% ни ташкил этади. Одатда қушларни даволамай, ўлдирилади ва ёқиб юборилади.
Юқумли гепатит – ит ва бошқа гўштхўр (тулки, бўри)ларнинг вирусли касаллиги. Безгак, шиллиқ пардаларнинг шамоллаши ва жигарнинг зарарланиши билан тавсифланади.
Қора оқсоқ (бруцеллез) – уй ва айрим ёввойи ҳайвонларнинг юқумли касаллиги. Одам учун хавфли. Ит ва мушуклар бруцелла (мелитензис, абортус, овис ва бошқа)нинг ихтиёрий туридан зарарланиши мумкин. Ҳайвонлар касал сигир, қўй, чўчқаларнинг гўшти ва сутини истеъмол қилганда юз беради.
Қоқшол – ҳайвонларнинг кўплаб турлари ва одамда учрайдиган ярали бактерияли касаллик. Мушакларнинг спазматик қисқариши билан намоён бўлади.
Манқа касаллиги – сап. Ушбу зооноз касалликни манқа таёқчаси қўзғатади. Манқанинг ўткир ва сурункали хиллари бор. У эшак, туя, зебра ва йиртқич ҳайвонларда учрайди.
Қутуриш – ҳайвонларнинг кўплаб турлари, айниқса ит, тулки ва бошқаларнинг ўткир вирусли касаллиги. Марказий нерв тизимининг оғир зарарланиши билан тавсифланади ва инсон учун ўта хавфли ҳисобланади. Ҳайвон тишлаб олганда, шунингдек ҳайвон сўлагининг бошқа ҳайвонлар ва одам организмига тушишидан юқади. Одамларда қутуриш касаллиги итларнинг тишлаши натижасида келиб чиқишини биринчи марта Аристотель аниқлаган.
Бундан ташқари ҳайвонлар сил, сальмонеллез, колибактериоз, калмараз (парша) ва бошқа касалликлар билан оғрийди. Ҳайвонларда бит, бурга каби паразит ҳашаротлар ҳам учрайди.