4-Mavzu: Antik davr madaniyati (2 soat) Reja

Sparta tarbiyasi 
― mil.av.VIII-IV asrlarda zodagonlarning bolalarini 
tarbiyalash tizimi. 7-20 yoshdagi 
bolalar davlat internatlarida harbiy- 
jismoniy tayyorgarlik ko‘rishgan. O‘qish va yozishni 
o‘rganishgan; 
buyruqqa bo‘ysunish; uni so‘zsiz 
bajarish 
va 
g‘alabaga
erishish 
ko‘nikmalari shakllantirilgan, harbiy intizom asosida hayotga 
o‘rgatilgan. Tartib-intizom yildan yilga qiyinlashtirib borilgan. Kattalarga 
so‘zsiz bo‘ysunish, engil kiyimda, oyoq kiyimsiz yurishga, qattiq o‘rin ― 
joyda yotishga o‘rgatilgan. Maxsus jismoniy mashqlar bajarilishi belgilab 
qo‘yilgan. 15-20 yoshdagilar uchun harbiy mashqlar bilan birga, xorda 
kuylash asosiy mashg‘ulotlar sirasiga kiritilgan. YOshlarning aqliy 
rivojlanishi muhim hisoblangan va savollarga aniq hamda qisqa javob berish 
maxsus mashg‘ulotlar jarayonida o‘zlashtirilgan. 
Gimnasiy 
(yunon.) – YUnoniston shaharlari va ellinistik SHarqda 
davlat o‘quv-tarbiya muassasasi gimnasiy deb nomlangan. Gimnasiylarning 
paydo bo‘lgan vaqti haqida aniq ma’lumot yo‘q. U mil. av. V-IV asrlarda 
keng tarqalgan. Gimnasiy avval jismoniy mashqlar bilan shug‘ullaniladigan 
maskan sanalgan. Keyinchalik yoshlarning musiqiy (
aqliy va estetik
) hamda 
gimnastik (
axloqiy va jismoniy) 
rivojlanishini ta’minlovchi, shu bilan birga, 
bir-birlari bilan muloqotda bo‘lish markaziga aylangan. Gimnasiy davlat 
nazoratidagi maktab bo‘lgan. Unga zodagon ― quldorlar oilasining palestra 
(
Yunonistondagi 12-16 yoshli bolalarning gimnastika maktabi
)ni tugatgan 16 
yoshli farzandlari qabul qilingan. Ular Gimnasiyda 18 yoshgacha gimnastika 
bilan shug‘ullanishgan hamda adabiy, falsafiy va siyosiy ta’lim olishgan. 
Gimnasiyda ta’lim olayotgan bolalarning qanchalik chiniqqan, 
chidamli, sog‘lom, jismonan va ruhan baquvvatligi davlat tomonidan nazorat 
qilingan. Falsafa, adabiyot, siyosatga doir bilimlarni mamlakatdagi tanikli 
kishilar olib borishgan. Gimnasiylar ichida Platon o‘z shogirdlari bilan suhbat 
o‘tkazgan Akademiya va Aristotel tashkil etgan Likey mashhur bo‘lgan. 
Gimnasiyni tugatgan yigitlar efebiya maktabida harbiy bilim olishgan.