4-ma’ruza. Boshqaruv organlarini loyihalash va ularni joylashtirishga qo’yiladigan asosiy ergonomik talablar. Reja

4.5. Oyoqda boshqariluvchi organlar.
Boshqaruv obyekti holatini rostlash va uzish-ulash operatsiyalari uchun mo'ljallangan. Oyoqda boshqariluvchi organlarni tanlashda quyidagilar e'tiborga olinadi:

• nozik va aniq harakatlarni bajarish uchun qo'llarni bo'shatish, charchoqni keltirib chiqaruvchi mushaklarga yuklangan ortiqcha yukni olish;
• boshqaruv organining ikki ishchi holatidan birini o'rnatish (uzish-ulash, ishga tushirish-to'xtatish);
• tezkor, qo'pol bo'lsa ham rostlash.

Oyoqda boshqariluvchi organlardan tez-tez va uzoq muddat foydalanilganda o'tirib ishlashni ta'minlash zarur.
Pedallarni oyoqlar
yetadigan soha yoki optimal harakat sohasida joylashtiriladi. Oyoqning optimal vaziyatini ta'minlash uchun boldir-tovon bo'g'imidagi burchagi 90-100°, tizzadagi burchak esa 110-120° ni tashkil etishi kerak.
Pedallardan farqli ravishda oyoq tugmalari butun tovon bilan emas, balki harakat cheklangan zonalarda yoki alohida hollarda ishlanganda oyoqning faqat old qismi bilan bosishga mo'ljallangan. Agar joy kengroq bo'lsa, oyoq tugmalarini pedallar bilan almashtirish lozim.
Oyoq tugmalarining ishchi sirti taram-taram bo'lishi kerak. Tugmalarning tuzilishi bosish vaqtlari sensor nazoratini ta'minlashi lozim.