4-Ma'ruza. Biogeotsenozlar va ekotizimlar Asosiy savollar: l. Biogeotsenoz(V. N. Sukachev) va ekotizim(A. Tensli) kabi tushunchalar nisbati

Kosmik kema ekosistemasi. Kosmik kemani katta ekosistema sifatida ta’;riflash mumkin. Yer yuzini tashlab ketayotgan berk kemada ozuq-ovqat, kislorod, suv olinsa, kerakli energiya quyosh nurlaridan qabul qilinadi. Kema ichida hosil bo;’lgan CO₂ esa zararsizlantiradi. Uni kemadagi o’simliklar qabul qilib, kisl;orod ajratadi. Shular asosida kosmik apparat ichidagi inson salomatligi va uning aktiv faoliyati ta’minlanadi. Inson oylab, hattoki yil davomida kosmik fazoda uchib yuradi. Kema ichida produtsentlik (hosil bo’lish) va hosil bo’lgan chiqindilarning organizmlar tomonidan chirishi yoki chiqarib yuborish to’la boshqarilib turadi. Shunday qilib, avtonom holatdagi kosmik kema ichidagi inson bilan mikrosistemani aks ettiradi. O.Neyl o’zining “Yuqori chegara” kitobida kelasi asrda millionlab insonlar kosmosda yashaydilar deb yozadi. Uning fikricha, aylanib turadigan trubasimon stansiya (diametri 6.4 km uzunligi 32.2 km, ichida 1294,4 km² tuproq) yarim maydoni qishloq xo’jaligi ajratiladi. Shu kichik kosmik stansiyada 2mln. Odam yashaydi. Har bir odamga 640 m² maydon to’g’ri keladi. Lekin havo va suv hajmi katta emas. Kema Yer bilan aloqa qilmasdan uzoq yashashi qiyin.