4 БОБ СУҒУРТА МУНОСАБАТЛАРИНИНГ ЮРИДИК АСОСЛАРИ 4.1. Суғуртанинг ҳуқуқий асослари. Махсус суғурта қонунчилиги. Ўзбекистон Республикаси кенг қамровли қонунчилик базасига эга. Қонунчилик суғурта иши соҳасидаги фаолиятда ва суғурта тадбиркорлик субъектлари фаолиятини назорат қилиш муносабатларида, суғурта бизнесини ташкил этиш билан боғлиқ бошқа муносабатлар билан шуғулланувчи шахслар ўртасидаги муносабатларни тартибга солади.
Суғурта муносабатлари икки даражада тартибга солинади:
- Ўзбекистон Республикасининг норматив-ҳуқуқий ҳужжатлари билан;
- Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг норматив ҳужжатлари билан.
Асосий умумий қонунчилик ҳужжатлари:
- Ўзбекистон Республикаси фуқаролик кодекси;
- Ўзбекистон Республикасининг солиқ кодекси.
Махсус қонунчилик қуйидаги қонун ҳужжатларини бирлаштиради:
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори, 10.04.2007 йилдаги ПҚ-618-сон “Суғурта хизматлари бозорини янада ислоҳ қилиш ва ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори, 02.08.2019 йилдаги ПҚ-4412-сон Ўзбекистон Республикасининг суғурта бозорини ислоҳ қилиш ва унинг жадал ривожланишини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида
- Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори, 12.11.2020 йилдаги ПҚ-4890-сон Соғлиқни сақлаш тизимини ташкил этишнинг янги модели ва давлат тиббий суғуртаси механизмларини Сирдарё вилоятида жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида;
- Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори, 24.03.2022 йилдаги 129-сон Молия вазирлиги ҳузурида Давлат Молиявий назорати инспекцияси фаолиятини ташкил этиш ҳамда бюджет ташкилотларида молиявий назоратни такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида
- Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори, 24.06.2008 йилдаги 141-сон «Транспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш тўғрисида»ги ўзбекистон республикаси қонунини амалга ошириш чора-тадбирлари ҳақида;
- Ўзбекистон Республикасининг Қонуни, 16.04.2009 йилдаги ЎРҚ-210-сон Иш берувчининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш тўғрисида
- 2015 йил 26 май, ЎРҚ-386-сон Ўзбекистон республикасининг қонуни Ташувчининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш тўғрисида
- Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг қарори, 20.12.1999 йилдаги 532-сон Объектларни давлат маблағлари ва ҳукумат кафолати остидаги кредитлар ҳисобига барпо этишда қурилиш таваккалчиликларини мажбурий суғурта қилиш тўғрисида
- “Хавфли ишлаб чиқариш объектида авария юз берган тақдирда бошқа шахсларнинг ҳаёти, соғлиғи ва (ёки) мол-мулкига ҳамда атроф-муҳитга зарар етказганлик учун фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш ва бошқалар.
Суғуртани ўрганишда асосий ва махсус қонунчилик қоидалари билан танишиш керак. Шубҳасиз, қонун ва қоидаларнинг фақат жорий таҳрирларини ўрганиш керак.