4. 2-mavzu: Rossiyaning iqtisodiy geografik tavsifi Reja

3. Aholisi va davlat tuzimi. Rossiyaning barcha hududlarida, ayrim Arktika va subarktika rayonlaridan tashqari joylashgan. Aholining o’rtacha zichligi 1 km²ga 8,5 kishi (Rossiyaning Yevropa kismida 1 km² ga kishi Osiyo kismida esa taxminan 2 kishi to’g’ri keladi) tashkil etadi. Axoli zich joylashgan yerlar Markaziy Rossiyadir. Axolisining soni 2001- yilning boshida 144,7 mln. kishini tashkil etdi. Rossiyaning demografik rivojlanishining xozirgi boskichiga tugilish va axoli tabiiy kupayishining kiskarishi xosdir. Aholi sonining tabiiy kamayishi ma’lum darajada migratsiya saldosi hisobiga qoplanmoqda. Rossiyada 100 dan ortiq millat va elat yashaydi. Asosiy aholisi rusla rjami aholining 81,5%ni tashkil etadi. Ko’p sonli xalqlar qatoriga tatarlar ( 5 mln. dan ortiq), ukrainlar ( 4 mln. dan ortiq ) kiradi. Undan tashqari beloruslar, armanlar, yahudiylar, latishlar, shuningdek, gruzinlar, ozarbayjonlar, qozoqlar, o’zbeklar ham istiqomat qiladi. Davlat tili- rus tili; Respublika tarkibidagi milliy respublikalarda tub joy aholisining tili ham shu respublikaning davlat tili hisoblanadi. Rossiya aholisining 73% shaharlarda yashaydi. Mamlakatda 1091 ta shahar, 1922 ta shaharcha bor. Dindorlarning aksiriyati xristianlar ( asosan, provaslavlar), qolganlar- musulmonlar, yahudiylar, buddaviylar va boshqalar.
Rossiya – boshqarishning respublika shakliga ega bo’lgan demokratik federativ respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1993 yil 12 dekabrda qabul qilingan. Davlat boshlig’i prezident. Qonun chiqaruvchi organi – 2 palata (Federal Kengashi va Dumasi) dan iborat Federal majlis (parlament) ijrochi xokimiyatni Rais boshchiligidagi xukumat amalga oshiradi.
4. Xo’jalik tarmoqlarini geografik joylanish xususiyatlari. Rossiya – industrial – agrar mamlakat. Uning xududi 12 iqtisodiy rayon (Shimoliy, Shimoliy-g’arbiy, Markaziy, Volga-Vyatka, Markaziy Qora tuproq, Volgabo’yi, Shimoliy Kavkaz, Ural, G’arbiy Sibir, Sharqiy Sibir, Uzoq sharq va Koliningrad viloyati)ga bo’lingan. Milliy daromadda sanoatning ulushi 44,5% , qishloq xo’jaligi ulushi 10% , qurilish 11,5%, transport, aloqa, moddiy – texnika ta’minoti, tayyorlov va boshqa tarmoqlarning ulushi 34%. Iqtisodiyotda Davlatga qarashli korxonalar bilan bir qatorda xususiy, aralash korxonalar ham bor.