22
iSpring Suite дастури орқали яратилган электрон назорат тестлари
2.2. Мавзуни ўқитишда “Венн диаграммаси” технологияси ва ундан фойдаланиш
Венн диаграммаси (Эйлер - Венн диаграммаси деб аталади) умумжаҳон сетининг
бир неча (одатда учта) қуйи қисмларининг барча мумкин бўлган муносабатларининг
(бирлашиш, кесишма, фарқ, носимметрик фарқ) шамширона ифодасидир. Венн
диаграммаларида универсал комплект ва маълум бир тўртбурчак нуқталарининг тўплами
билан
ифодаланади, унда барча бошқа кўрилган силсилалар доиралар ёки бошқа оддий
рақамлар шаклида жойлаштирилган. Венн диаграммаси классик формулалар тилида
ифодаланган бинолардан мантиқий оқибатларга олиб келадиган муаммоларни ҳал
қилишда ва предметлар классик ҳисобини олишда ишлатилади.
Расмий нейронлари ва уларнинг тармоқларининг ишлаши тавсифи бўлиб, ишончли
тармоқларни ишончли элементлардан синтез қилиш, биноларни бошқариш ва ўз-ўзини
бошқарувчи тизимлар, комплекс қурилмалар блокларини таҳлил қилиш ва синтез қилиш,
берилган маълумотларнинг мантиқий
натижаларини олиш, ҳисоблаш формулаларини
минималлаштириш.
Схематик тасвирларни ифодалаш учун инглиз математик, техник Жон Венн (1834-
1923) ўзининг "Симболик логик" китобида илк бор тасвирланган. ёпиқ рақамлардан
фойдаланишни таклиф қилди. Кўпроқ олдин Эйлер (1707-1783) гуруҳлар ўртасидаги
муносабатни тасвирлаш учун доиралардан фойдаланган. Кейинчалик бу тасвирлар Эйлер-
Венн диаграммаси деб номланди. Диаграммалар акс эттирадиган ва уларга операцияларни
кўрсатишга имкон берувчи жуда қулай восита. Дастлаб математика, геометрик фанларида
ифоданган. Венн диаграммасини қабул қилиш танқидий фикрлаш технологияларини
ривожлантириш доирасида фаол қўлланилмоқда. Бу икки ёки ундан ортиқ
тушунчалар,
ҳодисалар, усуллар, объектларни таққослаш керак бўлганда ишлатиладиган график усул.
"Веннинг узуклари" икки ёки бир нечта ҳодисаларда кенг тарқалиш учун ёрдам беради,
фарқларни таъкидлайди ва белгиланган мавзудаги билимларни умумлаштиради.
Диаграмманинг барчаси у универсал тўсиқни ифодаловчи катта тўртбурчак
кўринишида ва унинг ичида универсал ёки тўсиқларни акс эттирувчи доирада ёки бошқа
ёпиқ шаклларда тасвирланган. Бу рақамлар бир-бирига нисбатан муайян ҳолатда бўлиб,
23
энг умумий ҳолатда улар кесишади. Диаграмманинг турли соҳаларида жойлашган баллар
мос келадиган гуруҳларнинг элементларини билдиради.
Венн диаграммаси билан қандай ишлаш керак?
1. Дарс машғулотида таққослаш зарур бўлган икки ёки ундан ортиқ тушунчалар,
атамалар ва ҳодисалар аниқланади.
Мисол учун, социология дарсида сиз турли жамият турларини – анъанавий,
замонавий,
индустриал, постиндустриални солиштиришингиз мумкин. Миллий ғоя
дарсида – давр қаҳрамонларини. Фуқаролик жамияти фанидан “Фуқаролик жамияти: ғоя
ва назариялар” мавзусида сиз турли мутафаккирларнинг ғояларини таққослаш, умумий
ғояларни изоляция қилиш ва ҳар бирига хос бўлган қарашларни қайд қилишингиз мумкин.
1.
Талабалар халқаларни чизиб, графларни тўлдиришади. Биз қонун ва давлат
мисолларида кўриб чиқамиз.
3. Тушунчалар босқичида (материалларни бирлаштириш)
тузилган диаграммалар
(жуфтлар, гуруҳлар) бўйича муҳокама қиладилар.
Лекин, ҳар бир дарс учун солиштирма тушунчалар, нарсалар сонига қараб сиз
исталган рақамларни танлашингиз мумкин.
Методнинг мақсади: Бу метод график тасвир орқали ўқитишни ташкил этиш
шакли бўлиб, у иккита ўзаро кесишган айлана тасвири орқали ифодаланади.
Мазкур метод
турли тушунчалар, асослар, тасаввурларнинг анализ ва синтезини икки аспект орқали
кўриб чиқиш, уларнинг умумий ва фарқловчи жиҳатларини аниқлаш, таққослаш
имконини беради.
Венн диаграммаси - 2 ва 3 жиҳатларни ҳамда умумий томонларини солиштириш ёки
таққослаш ёки қарама-қарши қўйиш учун қўлланилади. Тизимли фикрлаш, солиштириш,
таққослаш, таҳлил қилиш кўникмаларини ривожлантиради.
ҚОНУН
1.
Матн билан
мустаҳкамланган
2.
Фуқароларнинг ҳақ-
ҳуқуқларини тартибга
солади
3.
Давлат органлари
томонидан қабул
қилиниши ва бекор
қилиниши
ДАВЛАТ
1.
Аниқ белгиланган
ҳудудга эга
2.Бутун
аҳолини
қамрам олиниши
3.Бошқарув
органи
мавжуд бўлган
4.
қонунлар, формон-
фармойишлар,
қарорлар
ижроси
б
й
1.Давлат
ва
ҳуқуқнинг
абадийлиги
2.
Қонун
ижодкорлиги
3.
Давлат
ҳокимиятини
ҳурмат
қилиш,
қонунларга ва ўз
мажбуриятларига
