4 – лаборотория иши

lementlariga 

to’yintirish

 tsianlash deyiladi. 

TSianlash  natijasida  detal’  va  kesuvchi  asboblar  sirtqi  qatlamining  qattiqligi    va  yedirilishga  

chidamliligi ortadi. 

TSianlash suyuq, gaz va qattiq muxitlarda olib boriladi. Suyuq muxitda tsianlashda detallar yoki 

asboblar  suyuqlantrilgan  tuzlar  vannasida  qizdiriladi.  Bunday  tuzlar  sifatida  natriy  tsianid  (NaCN), 

natriy  xlorid  (NaCl),  bariy  xlorid  (VaSl

2

),  natriy  karbonat  (Na

2

CO

3

)  va  boshqalar  qo’llaniladi.  Bu 

usulda tsianlanganda qo’yidagicha reaktsiyalar sodir bo’ladi: 

2 NaCl + O

2

 —>2 NaClO 

                                               natriy tsianat 

2NaCNO+O

2

—> Na

2

CO

3

 + CO + 2 N

at

  

2SO—>SO

2

 + S

at

. 

Ajralib chikkan aktiv  atomar   uglerod  va  azot  detalning sirtqi qatlamiga diffuziyalanadi. 

Gaz  muxitida  tsianlashda  detallar  yoki  kesuvchi  asboblar  uglerod  va  azotli  gazlar  aralashmasi, 

masalan  metan  (SN

4

)  bilan  ammiak  (NH

3

)  gazlari  aralashmasi  ishtirokida  qizdiriladi.  Gaz  muxitda 

tsianlash  tsementitlash  protsessi  bilan  azotlash  protsessini  o’z  ichiga  olganligi  sababli  bu  protsess 

nitrotsementitlash deb ham ataladi. 

---

 

 

 

30 

Qattiq  muxitda  tsianlash  tarkibida  30—40%  sarik  kon  tuzi  —kaliy  ferrotsianid  [K

4F

Fe(CN)

6

], 

10%  soda  —natriy  karbonat  [Na

2

CO

3

],  qolgani  pista  kumirdan  iborat  bo’lgan  aralashma  bilan 

tsianizatorda  olib  boriladi.  TSianizatorni  qizdirish  tem’eraturasiga  qarab  qo’yi,  o’rta  cha  va  yuqori 

tem’eraturada tsianlash usullari bor.