4 – лаборотория иши

Ishni   bajarish   uchun   asbob-uskunalar   va materiallar: 

1. Mufel’ pechi. 2. Termoelektrik pirometr. 3. Sovitish vannalari.  

4.  Turli  xil  sovitgichlar.  5.  Turli  xil  po’lat  namunalari.  6.  Qattiqlikni  aniqlash  asbobi,  TK-2M, 

TSH-2M. 7. Kiskich, sekundomer va boshqalar. 

 

Ishni bajarish tartibi.

 

1. Mufel’ pechi  hamda issiqlikni o’lchash asboblarining (gal’vanometrli termo’ara  yoki  termo-

elektrik pirometr) tuzilishi va ishlash printsi’i bilan tanishiladi. 

2. Tekshiriladigan po’lat namunalarining kritik nuqtalarini toblash usulida aniqlash uchun temir-

tsementitning holat diagrammasidan qizdirish tem’eraturalari to’iladi. 

3.   Namunalarni   qizdirish   vaqti  1  mm   diametrdagi   yoki qalinlikdagi namunani   1,5  min 

ushlab turish  hisobida   (1-jadvalga   qarang)    aniqlanadi.    Odatda,   namunalar   shayba shaklida 

bo’lib, ularning diametri 15 dan 22 mm gacha, balandligi esa  12dan 15 mm gacha qilib tayyorlanadi. 

---

 

 

 

27 

4.    Tekshiriladigan      namumalarning        dastlabki    qattiqligi  1000  N    nagruzka  ostida  TK-2M 

asbobi  bilan   (V  shkalada) aniqlanadi. 

5. Mufel’ pechning tem’eraturasi 920°K ga keltiriladi va o’nga namunalar joylashtiriladi. 

6. 

Qizdirish  uchun muljallangan  vaqt tugagach,     mufel’  pechdan     namunalarning biri 

olinadi  va  uni  tezda   suvli vannaga botiriladi. 

7. 

Sovitilgan  namunaning sirti    suvda    hosil    bo’lgan zangdan     silliqlovchi    asbob 

yordamida tozalanadi va uning qattiqligi  

  (HRB)   TK-2M da aniqlanadi. 

 

 

 

3-rasm.

 po`latlarning kritik nuqtalarini aniqlash diagrammasi 

 

8. 

Mufel’      pechning  tem’eraturasi      keyingi          yuqoriroq  nuqtasigacha  (1020°K) 

ko’tariladi  va  shu  tem’eraturada  3—4  min  ushlab  turiladi.  So’ngra  pechdan  ikkinchi  namuna  olinib, 

birinchi namuna kabi sovitilgandan keyin qattiqligini TK-2M da   to’iladi. 

9. pechda qolgan uchinchi namuna 1100°K da toblangach, uning ham qattiqligi aniqlanadi. 

10. po’latning   toblanish   tem’eraturasining   qattiqlikka bog’liqligini ko’rsatuvchi diagramma  

tuziladi. Diagrammadan kritik nuqtalar aniqlanadi.