4- amaliy mashg’ulot minerall va tog’ jinslarini aniqlash va yozib o’rganish

• 4- AMALIY MASHG’ULOT
•  
• Minerall va tog’ jinslarini aniqlash va yozib o’rganish.
• Tuzuvchi: GulDU Tuproqshunoslik kafedrasi dotsenti, O’. Toshbekov

• Mashg’ulotning maqsadi.
• Tog’ jinslari va minerallardan iborat kolleksiyalarni aniqlash xamda ularni o’rganish, ularning turlari va klassifikasiyasi bilan tanishish.Aniqlangan tog’ jinslari va minerallarining ta’rifini yozish.

• Kerakli asbob va matyeriallar.

• 1. Tog’ jinslari va minerallar kolleksiyasi
• 2. Ko’p tarqalagan minerallar va tog’ jinslari
• 3. Minerallarni aniqlash jadvali
• 4. Tog’ jinslarini aniqlash jadvali
• 5. Tog’ jinslari va minerallarning fizik xossalarini aniqlash uchun zarur bo’lgan anjomlar. (Oynacha, molotok, kafel, lupa, 10 % li xlorit kislota)

Agronomik rudalar yoki agrorudalar deb tuproq strukturasini va unumdorligini yaxshilash xmda turli minerall ug’itlar olishda xom ashyo xisoblanadi. Umuman ekinlar xosildorligini oshirishda ishlatiluvchi minerall va tog’ jinslariga aytiladi. Agrorudalar tarkibida usimliklar uchun zarur bir qator kimyoviy elementlar buladi. Agrorudalar tuproqning kimyoviy xossalarini jumladan nordon yoki keskin ishqoriy reaksiyalarni yuqotishda xamda fizik xossalarini yaxshilashda ishlatiladi.

• Agronomik rudalar yoki agrorudalar deb tuproq strukturasini va unumdorligini yaxshilash xmda turli minerall ug’itlar olishda xom ashyo xisoblanadi. Umuman ekinlar xosildorligini oshirishda ishlatiluvchi minerall va tog’ jinslariga aytiladi. Agrorudalar tarkibida usimliklar uchun zarur bir qator kimyoviy elementlar buladi. Agrorudalar tuproqning kimyoviy xossalarini jumladan nordon yoki keskin ishqoriy reaksiyalarni yuqotishda xamda fizik xossalarini yaxshilashda ishlatiladi.
• .

Barcha minerallar rangiga ko’ra kuyidagi gruhlarga bo’linadi:

• Barcha minerallar rangiga ko’ra kuyidagi gruhlarga bo’linadi:
• 1. Oq kulsimon rangsiz.
• 2. Sariq qo’ng’ir, jigar rang, pushti, qizil.
• 3. Yashil.
• 4 . Ko’k zangori binafsha.
• 5. To’q kulrang, qora.
• 6 . Ko’k rangli va rang barang.

• Minerallar yaltiroqligiga qarab kuyidagi guruhlarga bo’lanadi:.
• Metaldek yaltiroqlik. Bu metallarga xos kuchli yaltiroqdir. Bunday minerallar odatda tiniq bulmaydi va sof tug’ma metallardan boshqa xammasi chinni palastinkaga qora chiziladi. masalan, gematit, molibdenit, pirit, markazit, magnetit singari minerallar metaldek yaltiroqlikka ega.
• Metaldek yaltiramaydigan minerallar. Ular kuyidagi turlarga bulinadi:
• - olmos yaltiroqligi. Bu – olmos singari yuqori sindirish kursatgichlariga ega bulgan tiniq va yarim tiniq minerallardir.olmas, sfalyerit, kinovar kabilaruchun xaraktyerlidir.
• - shishadek yaltiroqlik. U asosan shishadek tiniq minerallar orasida keng tarqalgan bo’lib, tiniq kvars kalsit, osh tuzi, gipsning ba’zi turlari uchun xosdir.
• - yog’dek yaltiroqlik. Ba’zi minerallar uchun xaraktyerlidir. Ularning yuzasi odatda yog’langandek yaltirab turadi. Masalan nam tosh tuzining yangi singdirilgin yuzasi bir necha kundan keyin yog’langandek yaltiraydi. Sof tug’ma oltingurgut nefelining ba’zi turlari xam yog’dek yaltiroqlikka ega.
• -ipakdek yaltiroqlik. Tolasimon tuzilgan minerallarga xosdir. Yaltiramaydigan minerallar yuzasi odatda xira buladi. Bularga bur, kaolin, xar xil oxralar,prolyuzit va temir gidrooksidining ba’zi turlari kiradi.