30-§. XVIII-XIX asrda qoraqalpoq adabiyoti ravnaqi reja

bo’ri hech vaqt o’z dardini bildirmas, yaxshi odam dushmanini kuldirmas, qo’ldan kelsa unga davron surdirmas, er yigitning joni qurbon xalq uchun.

,,O’g’limga”, ,,Ahmoq bo’lma” kabi she’rlari orqali esa yoshlarni Vatanni sevishga, ma’rifat cho’qqilarini egallashga chaqiradi.

Berdaq xalq hayotini, uning ezgu orzu-istak-larini yaxshi bilgan shoir edi. Shuning uchun ham uning she’rlarida xalqparvarlik ruhi kuchli edi. Xususan, shoir o’zining ,,Xalq uchun” de-gan she’rida yoshlarni mehnatkash xalq uchun jonini ayamaslikka chaqiradi:

Berdaq tarixiy mavzularda ham qalam tebratgan. Uning ,,Omongeldi”, ,,Oydo’stbiy”, ,,Ernazarbiy” kabi asar-larida xonlar zulmiga qarshi kurashgan xalq qahramonlari faxr bilan kuylanadi. ,,Avlodlar” asari tarixiy voqealar sol-nomasi bo’lib, unda xalqlarning kelib chiqishi, qoraqalpoq xalqining boshqa turkiy xalqlar bilan aloqasi, ularning ha-yotidagi umumiylik kabi jihatlar bayon etilgan. Xiva xonligi zulmiga qarshi ko’tarilgan isyon ,,Erna-zarbiy” dostonida ham aks ettirilgan. 1998-yilda mamlakatimizda Berdaq tavalludining 170 yilligi keng nishonlandi. Toshkent shahridagi xiyobonlarning biriga Berdaq nomi berildi va byusti o’rnatildi. Shoir tu-g’ilgan joy – Bo’zatovda ham Berdaq byusti o’rnatildi, Nukus shahrida Berdaqqa haykal qo’yildi.

TA’RIFLAR

• 
  Jiyen Jirov, Kunxo’ja Ibrohim, Ajiniyoz, Berdaq — qoraqalpoq adabiyoti vakillari.
  
• 
  „Hoy yigitlar, yigitlar“, „Yuragimda ko’p dog’im“, „Darbadar el“, „Alpomis“, „Qirqqiz“— Jiyen Jirov she’rlari va dostonlari.
  
• 
  „O’roqchilar“, „Cho’ponlar“, „El bilan“ — Kunxo’ja Ibrohim she’rlari.
  
• 
  „Bo’zatov“ — Ajiniyoz dostoni.
  
• 
  „Bo’lgan emas“, „Umrim“, „Soliq“, „O’g’limga“, „Ahmoq“, „Xalq uchun“, „Omongeldi“, „Oydo’stbiy“, „Ernazarbiy“, „Avlodlar“ — Berdaq asarlari.
  

SAVOLLAR

• 
  Qoraqalpoq xalqining yozma adabiyoti qachon shakllandi ? Nega bu adabiyotning asosini she’r va dostonchilik tashkil etgan ?
  
• 
  Jiyen Jirov, Kunxo’ja va Ajiniyozlarning qanday asarlarini bilib oldingiz va ularning mazmuniga nisbatan o’z munosabatingizni bildiring.
  
• 
  Berdaq asarlarida qanday g’oyalar ilgari surilgan ?
  

TESTLAR

1.Jiyen Jirovning qoraqalpoqlarning ko’chishlari haqidagi dostoni qaysi?

A)Alpomis B) Darbadar el C) Xalq uchun

2.„El bilan“ she’rining muallifi kim?

A)Kunxo’ja B) Ajiniyoz C) Berdaq

3.Zevar kimning taxallusi?

A)Kunxo’ja B) Ajiniyoz C) Berdaq

4.Bu yili Ajiniyozning necha yilligi nishonlanadi?

A)180 B) 200 C) 195

5.Berdaq necha yoshida iste’dodli shoir sifatida taniladi? A)18-19 B) 25 C)17

E‘tiboringiz uchun rahmat!

http://fayllar.org