3 ЎҚув-услубий мажмуанинг таркибий тузилиши

экстраполяцияс
и 
Моделлаштири
ш 
Прогнозлаш усуллари 

---

118 
5.2-чизма. Тўпланган ахборот ва прогнозлаш услублари орасидаги ўзаро 
алоқа.
44
 
Прогнознинг таҳлилий тадқиқотлар сифатини ошириш муаммоси кўп жиҳатдан 
уларнинг ахборот таъминотига боғлиқ. Фойдаланилаётган ахборот базасига қўйилган 
асосий талаблар қуйидагилардир: 

кўрсаткичларнинг 
миқдорий 
тавсифлари 
ишончлилиги 
авваламбор 
иқтисодиётнинг асосий соҳаларидан, етарли даражада тўлиқ ҳамда умуман олганда 
мамлакатда ва унинг минтақаларида содир бўлаётган салбий ва ижобий жараёнлар 
тўғрисида тўлиқ тавсифларни кўзда тутувчи тақдим қилинаётган ахборотнинг 
етарлилиги ва комплекслиги; 

турли ахборот блоклари ва даражалари кўрсаткичларининг ўзаро тўғри 
келишини кўзда тутувчи тақдим қилинаётган ахборотнинг тизимлилиги; 

таққосланиши, яъни турли кўрсаткичлар миқдорий тавсифларининг бир-
бирига зид бўлмаслиги. 
Прогноз - таҳлилий ҳисоблар статистик ахборот, яъни минтақалар, корхоналар, 
молиявий ташкилотлардан олинадиган маълумотлар асосида олиб борилади. бошқа 
мамлакатларнинг ва жаҳон иқтисодиёти ҳамда унинг минтақалари иқтисодий 
конъюнктурасини тавсифловчи ахборотдан фойдаланилади. материалларнинг бир 
қисми аҳолини ва тадбиркорларни сўраш натижасида шаклланади. эксперт ахборот, 
яъни билимнинг у ёки бу соҳа мутахассисларидан олинадиган маълумотлардан 
фойдаланилади. 
Статистик маълумотлар сифатини белгиловчи берувчи омилларга қуйидагилар 
киради: 

ялпи кузатишдан танлаб кузатиш услубига ўтиш билан боғлиқ ўзгаришлар; 

статистик ҳисобот ва бухгалтерия ҳисобининг янги шакллари киритилиши 
билан боғлиқ бирламчи ҳисобнинг кечиктириб бўлмаслиги; 

агрегатлашган кўрсаткичларни ҳисоблаш услубияти; 

статистик кўрсаткичларнинг иқтисодий категорияга мос келмаслиги.