3. Музокаралар олиб бориш услублари. Музокараларга тайёргарлик кўриш ва уларни ўтказиш. Музокаралар якуни бўйича хулоса қилиш

Музокаралар якуни бўйича хулоса қилиш. Юқорида айтиб ўтилган қоидаларга амал қилган ҳолда, айтилган гапларни умумлаштириб, иш билан суҳбатда, музокараларда муваффақиятга эришиш мумкин.
Музокаралар жараёнида ишончли бўлиш учун қуйидаги тавсияларни ҳам қабул қилинг:
· Ўзингизнинг далилларингизни тақдим этиш тартибига алоҳида эътибор беринг: уларнинг тартиби ишончингизга бевосита таъсир қилади. Мунозанинг энг оптимал тартиби қуйидагича: кучли аргументлар – ўрта муддатли аргументлар – энг кучли аргументлар;
· Сиз учун муҳим саволга тўғри жавобни олиш учун ушбу савол учинчи ўринни эгаллашига ишонч ҳосил қилинг. Дастлаб иккита оддий саволни рақибингизга беринг, сизга осонгина жавоб беришни эмас, балки ёқимли тарзда жавоб беришини сўранг ва сўнгра асосий саволни беринг;
· Рақибга қараганда устунлигингизни сезсангиз ҳам, уни бурчакка тиқиб олманг – рақибингиз боши билан эгилмаган ҳолда туриши керак;
· Унутмангки, спикернинг мавқеи ва обрўси ҳар доим унинг ишончлилигида акс этади (бу қоидалар музокараларга тайёргарлик кўришда жуда самарали);
· Қандай вазият бўлмасин, ўзингиз бурчакка туриб қолмаслигингиз керак – ҳар доим ўз мақомингизни сақлаб қолишга ҳаракат қилишингиз лозим;
· Сизнинг шерикларингиз мақомидан қатъи назар (ўзингизникидан юқори ёки пастроқ), ҳеч қачон унинг мақомини туширишга интилманг (бу сизнинг рақибингиз ва ўзингизнинг обрўйингизга салбий таъсир кўрсатиши мумкин);
· Рақибнинг аргументларига нисбатан муносабатингиз илтифотли бўлиши керак (ёқимли шерик билан музокараларда юз берганда), нотўғри бўлиши керак эмас (нотаниш шерик билан музокараларда бўлгани каби);
· Рақибингиз билан у рози бўлган музокараларни бошлашингиз яхши бўлади, фақат шундан кейин асосий фикрларингизга отиш мумкин;
· Эмпатия кўрсатишга ҳаракат қилинг – шунақанги ҳолатга кирингки, шу ҳолатда рақибингизга қайғудош бўлинг;
· Қарама-қаршиликка олиб келиши мумкин бўлган ҳар қандай сўз ва ҳаракатлардан (шу жумладан, ҳаракатсизликдан) сақланинг;
· Ўзингизнинг позицияларингиз, имо-ишоралар ва юз ифодаларингизни мунтазам кузатиб боринг (рақибингиз сизни “ўқиши”ни олдини олиш учун – ички ҳолатингизни, кайфиятингизни ва ҳоказоларни), шунингдек, рақибингизни ҳам кузатинг, позицияларини, имо-ишораларини ва юз ифодаларини (уни “ўқиш”га имконият пайдо қилиш учун);
· Сизнинг позициянгиз ва нуқтаи назарингизда рақибингиз ўз манфаатларига мос келадиган дадил кўра олсин ва сизнинг нуқтаи назарингизга кўнсин.
Табиийки, одамлар ишонишларига ёрдам берадиган ушбу қоидалар уларнинг бир қисми, холос. Аслида, бу мавзу жуда кенг қамровли бўлиб, тақдим этилган материаллардан ташқари биз сизга ТАП-аргументлари ва техникаси, НЛП техникаси бўйича мақолаларимизни ва Роберт Дилтс китобини ўқишни тавсия этамиз.